रशियन ‘डेड हँड’ अणु प्रणाली बनू शकते संपूर्ण जगासाठी धोक्याची घंटा; वाचा काय आहे खासियत? ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
Russia Nuclear System : जगात अण्वस्त्रांपेक्षा भयावह शस्त्र जर कुठले असेल, तर ते म्हणजे रशियाची ‘डेड हँड सिस्टम’. हे नाव ऐकताच अनेक शक्तिशाली देशांची झोप उडते. कारण ही प्रणाली केवळ शस्त्र नाही, तर ‘शेवटचा बदला घेणारे यंत्र’ मानली जाते. मानवजातीच्या इतिहासात अण्वस्त्र ही सर्वात भयानक निर्मिती मानली जाते. आज जगात अनेक देशांकडे अणुशक्ती आहे, पण रशियाकडे असलेली एक गुप्त प्रणाली जगाला नेहमीच हादरवून सोडते. त्या प्रणालीचे नाव आहे ‘डेड हँड’ किंवा रशियन भाषेत ‘पेरिमीटर’. ही प्रणाली इतकी भीषण आहे की तिच्या नावाचा उच्चार झाला तरी जागतिक महासत्ता सावध होतात. कारण हे शस्त्र एकदा सक्रिय झाले, तर त्याला थांबवणे अशक्य मानले जाते.
‘डेड हँड’ किंवा ‘पेरिमीटर सिस्टम’ ही सोव्हिएत युनियनने १९८० च्या दशकात विकसित केलेली स्वयंचलित अणु प्रति-हल्ला प्रणाली आहे. तिच्या मागचा उद्देश सोपा पण घातक होता जर अमेरिकेसारख्या शत्रूराष्ट्राने रशियावर पहिला अणु हल्ला करून त्याची सर्व कमांड साखळी नष्ट केली, तरीसुद्धा रशिया शेवटपर्यंत प्रत्युत्तर देऊ शकेल. म्हणजेच, ही अशी यंत्रणा आहे जी मानवी हस्तक्षेपाशिवाय ‘मरेपर्यंत बदला’ घेऊ शकते.
डेड हँड सिस्टममध्ये अत्याधुनिक सेन्सर्स बसवलेले आहेत, जे अणु हल्ल्याच्या प्रत्येक लक्षणावर बारकाईने लक्ष ठेवतात. भूकंपीय हालचाली, किरणोत्सर्गाची पातळी, हवेचा दाब आणि संप्रेषणातील व्यत्यय या सगळ्याचे विश्लेषण ही प्रणाली आपोआप करते. जर तिला खात्री पटली की रशियावर अणु हल्ला झाला आहे आणि रशियन लष्करी नेतृत्वाकडून कोणताही आदेश येत नाही, तर ती त्वरित सक्रिय होते. त्या क्षणी एक विशेष ‘कमांड मिसाईल’ प्रक्षेपित केले जाते. हे मिसाईल रेडिओ सिग्नलच्या माध्यमातून रशियाच्या संपूर्ण अण्वस्त्रशक्तीला एकाचवेळी प्रक्षेपित होण्याचा आदेश देते. त्यानंतर रशियाची क्षेपणास्त्रे अमेरिका व त्याच्या सहयोगी देशांवर तुटून पडतात.
Russia’s🇷🇺’Dead Hand’ system:
Even if NATO successfully kills all of the Russian leadership in a nuclear decapitation strike…
The Dead Hand system will automatically launch all of Russia’s remaining nuclear arsenal at NATO targets
Mutually Assured Destruction. pic.twitter.com/x6mHtXg5ex
— Afshin Rattansi (@afshinrattansi) November 19, 2024
credit : social media
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Hangor Submarine : चीनकडून पाकिस्तानला मिळाली हँगोर पाणबुडी; हिंदी महासागरातील सागरी समीकरणात मोठा बदल
रशियाने कधीही अधिकृतपणे कबूल केले नाही की डेड हँड अजूनही कार्यरत आहे. मात्र २०११ मध्ये रशियन कमांडर सर्गेई कारकायेव यांनी तिचे अस्तित्व जाहीर केले होते. तज्ज्ञांचे मत आहे की काळानुरूप ही प्रणाली अधिक आधुनिक झाली असून आता ती कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) आणि उपग्रह डेटा वापरून कार्य करू शकते. अलीकडे माजी अध्यक्ष दिमित्री मेदवेदेव यांनी अमेरिकेला दिलेला इशारा पाहता, या प्रणालीबद्दलची भीती आणखी वाढली आहे.
डेड हँडला ‘डूम्सडे डिव्हाइस’ म्हणजेच ‘जगाच्या अंताचे यंत्र’ असे म्हटले जाते. कारण जर ही प्रणाली चुकीच्या सिग्नलमुळे किंवा तांत्रिक बिघाडामुळे सक्रिय झाली, तर संपूर्ण जग काही मिनिटांत अणुयुद्धाच्या आगीत जळून खाक होऊ शकते. यामुळेच ती जगातील सर्वात धोकादायक शस्त्रांपैकी एक मानली जाते. तज्ज्ञ म्हणतात की डेड हँडचे अस्तित्व केवळ रशिया- अमेरिका तणावापुरते मर्यादित नाही, तर ते संपूर्ण मानवजातीसाठी संकट आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : FreeDC Protest : अमेरिकेच्या लोकशाहीला धोका? व्हाईट हाऊसकडे वळला संतप्त मोर्चा, ट्रम्पविरोधी गगनभेदी घोषणा
आज जगात शस्त्रास्त्रांच्या शर्यतीत रशिया-अमेरिका दोन्ही महासत्तांचा दबदबा कायम आहे. मात्र, ‘डेड हँड’ सारख्या यंत्रामुळे युद्धाचे भविष्य अधिक भयावह दिसते. कारण यात माणसाचा हस्तक्षेप नाही आणि मानवी संवेदनाही नाहीत. त्यामुळे एक चुकीचा सिग्नल किंवा छोटासा बिघाडसुद्धा संपूर्ण पृथ्वीचा नाश करू शकतो. म्हणूनच, जग ‘डेड हँड’च्या नावाने थरथर कापते, आणि तिच्या सावलीत आणखी एका जागतिक युद्धाची भीती सतत डोकावत राहते.