वर्षातील पहिले सूर्यग्रहण शनिवारी होणार असून ते आंशिक ग्रहण असेल. काही भागांमध्ये ते 93.8 टक्क्यांपर्यंत सूर्याची डिस्क कव्हर करेल. ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
वॉशिंग्टन : येत्या शनिवारी, 2025 सालातील पहिले सूर्यग्रहण पाहायला मिळणार आहे. हे आंशिक ग्रहण असून, उत्तर अमेरिका, पश्चिम युरोप, उत्तर-पश्चिम आफ्रिका आणि रशियामध्ये दिसणार आहे. तथापि, शास्त्रज्ञांनी इशारा दिला आहे की हे सर्वात धोकादायक सूर्यग्रहणांपैकी एक ठरू शकते. त्यामुळे ग्रहण डोळ्यांनी पाहणे टाळावे आणि आवश्यक सौर संरक्षणात्मक उपाययोजना कराव्यात, असा सल्ला देण्यात आला आहे.
विशेष बाब म्हणजे हे आंशिक सूर्यग्रहण ब्लड मून अर्थात मार्च महिन्यात झालेल्या संपूर्ण चंद्रग्रहणानंतर अवघ्या दोन आठवड्यांनी होत आहे. यावेळी चंद्र सूर्याच्या 93.8 टक्के भागाला झाकेल, त्यामुळे काही भागांत हा नजारा विलक्षण असला तरीही डोळ्यांसाठी अतिशय हानीकारक ठरू शकतो.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : दुबईच्या राजघराण्यात जन्मलेल्या नवजात राजकुमारीचे नाव ‘हिंद’ का ठेवले? वाचा यामागचे रंजक कारण
सूर्यग्रहण ही एक दुर्मिळ खगोलीय घटना असून, ती चंद्र पृथ्वी आणि सूर्याच्या मध्ये आला की घडते. या वेळी, चंद्र सूर्याच्या प्रकाशाचा काही भाग झाकतो आणि पृथ्वीवरील काही भागांत सूर्य दृश्यातून अदृश्य झाल्यासारखा वाटतो. सूर्यग्रहणाचे तीन प्रमुख प्रकार असतात:
पूर्ण सूर्यग्रहण – जेव्हा चंद्र संपूर्ण सूर्य झाकतो आणि दिवसासारख्या वेळी अंधार पडतो.
आंशिक सूर्यग्रहण – जेव्हा चंद्र सूर्याच्या काही भागालाच झाकतो.
कंकणाकृती सूर्यग्रहण (रिंग ऑफ फायर) – जेव्हा चंद्र सूर्याच्या पूर्ण भागाला झाकत नाही, त्यामुळे सूर्याभोवती आगीसारखा कडा दिसतो.
या शनिवारी होणारे सूर्यग्रहण आंशिक स्वरूपाचे असेल. काही ठिकाणी 93.8 टक्के सूर्य झाकला जाणार असल्याने, तो अर्धवट दिसेल. विशेषतः कॅनडाच्या उत्तर क्यूबेकमधील नुनाविक गावातील नागरिकांना हा दृश्यमान भाग सर्वाधिक मोठा दिसणार आहे.
यावेळी संपूर्ण सूर्य झाकला जाणार नसल्याने, त्याच्या तेजस्वी किरणांचा परिणाम डोळ्यांवर होण्याची शक्यता आहे. तज्ज्ञांच्या मते, ग्रहण पाहण्यासाठी योग्य सुरक्षा उपाय न केल्यास डोळ्यांचे मोठे नुकसान होऊ शकते.
डोळ्यांनी ग्रहण पाहू नका: साध्या डोळ्यांनी, सनग्लासेस किंवा रंगीत काच लावून ग्रहण पाहणे अत्यंत धोकादायक ठरू शकते.
विशेष ग्रहण चष्म्यांचा वापर करा: ग्रहण निरीक्षणासाठी सोलर फिल्टर असलेले प्रमाणित चष्मे वापरण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे.
छायाचित्रकारांसाठी विशेष सूचना: सूर्यग्रहणाचे छायाचित्रण करताना सोलर फिल्टरशिवाय कॅमेऱ्याचा वापर करू नये, अन्यथा सेन्सर आणि डोळ्यांना गंभीर इजा होऊ शकते.
हे सूर्यग्रहण उत्तर अमेरिकेसाठी 2025 मधील पहिले आणि शेवटचे असेल. मात्र, या वर्षात आणखी एक आंशिक सूर्यग्रहण 21 सप्टेंबर रोजी होणार आहे. तथापि, ते फक्त दक्षिण गोलार्धातूनच दिसणार आहे, त्यामुळे उत्तर गोलार्धातील नागरिकांना हा नजारा पाहता येणार नाही. अमेरिकेच्या वेळेनुसार, हे ग्रहण पहाटे 4:50 वाजता सुरू होईल आणि सकाळी 8:43 वाजता समाप्त होईल. मात्र, वेगवेगळ्या ठिकाणी त्याचे वेळापत्रक वेगळे असेल.
भारतामधून हे सूर्यग्रहण दिसणार नाही, कारण त्याचा सावली मार्ग भारतीय उपखंडाच्या हद्दीतून जाणार नाही. त्यामुळे भारतीय खगोलप्रेमींना ऑनलाइन प्रसारण किंवा इतर माध्यमांतून ग्रहण पाहावे लागेल.
हे सूर्यग्रहण पाहण्यासाठी सर्वोत्तम ठिकाणे खालीलप्रमाणे आहेत:
यावेळी होणाऱ्या आंशिक सूर्यग्रहणानंतर, पृथ्वीवरील पुढील आंशिक सूर्यग्रहण 2029 मध्ये होणार आहे. मात्र, त्याआधी:
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : जगावर संकट! ‘या’ कारणामुळे 2030 पर्यंत होणार 30 लाख लोकांचा मृत्यू, शास्त्रज्ञांनी दिला इशारा
हे सूर्यग्रहण अत्यंत अद्वितीय आणि आकर्षक असले तरीही डोळ्यांसाठी घातक ठरू शकते. त्यामुळे ग्रहण चष्मा किंवा सौर फिल्टरशिवाय सूर्याकडे पाहू नये, असा इशारा वैज्ञानिकांनी दिला आहे. उत्तर अमेरिकेतील नागरिकांसाठी हे 2025 मधील शेवटचे सूर्यग्रहण असेल, तर जागतिक पातळीवर पुढील मोठे सूर्यग्रहण 2026 मध्ये होईल. त्यामुळे खगोलप्रेमींनी सुरक्षिततेच्या सर्व उपाययोजना करूनच ग्रहणाचा आनंद घ्यावा, असे आवाहन करण्यात आले आहे.