मुंबईकरांनो, सावधान! एका तासात प्रत्येकी दोघांना ब्रेन स्ट्रोक, चिंताजनक आकडेवारी समोर (फोटो सौजन्य- X)
एकेकाळी, स्ट्रोक ही 50-60 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांमध्ये दिसून येणारी समस्या होती. सध्या, अनेक अभ्यासातून असं दिसून आलं आहे की, तरुणांमध्ये ही समस्या वाढत आहे. आकडेवारीनुसार, देशात दरवर्षी ब्रेन स्ट्रोकचे 18 लाख रुग्ण नोंदवले जातात आणि सरासरी दर 20 सेकंदाला एका व्यक्तीला याचा त्रास होतो. डॉक्टरांनी महानगरात दर तासाला सरासरी दोन ब्रेन स्ट्रोकचे रुग्ण नोंदवले आहेत. लोकांमध्ये अजूनही स्ट्रोकच्या लक्षणांबद्दल जागरूकता नाही ही चिंतेची बाब आहे, परिणामी ९०% लोक सुवर्णकाळानंतर रुग्णालयात पोहोचतात. उपचारांमध्ये विलंब झाल्यामुळे न्यूरोलॉजिकल नुकसान होते, ज्यामुळे अनेकांना तात्पुरते आणि अनेकांना कायमचे अपंगत्व येते. म्हणूनच, डॉक्टरांनी लोकांना स्ट्रोकची लक्षणे ओळखून वेळेवर उपचार घेण्याचे आवाहन केले आहे.
मुंबईत ब्रेन स्ट्रोकच्या वाढत्या जोखमीबद्दल चिंतेत असलेल्या मुंबईतील तज्ज्ञांनी सांगितले आहे की, वेळेवर उपचार केल्यास रुग्णाचे जीवन आणि जीवनमान वाचवता येते. यासाठी, सेरेब्रोव्हस्क्युलर सोसायटी ऑफ इंडिया (CVSI) ने शुक्रवारी न्यूरोव्हॅस्कॉन २०२५ चे आयोजन केले. केईएम रुग्णालयातील डीन आणि वरिष्ठ न्यूरोलॉजिस्ट यांनी सांगितले की, भारतात दररोज सुमारे ३,००० स्ट्रोकचे रुग्ण आढळतात आणि मुंबईसारख्या महानगरांमध्येही ही संख्या चिंताजनक आहे. आमच्या अनुभवात, एकट्या परळ परिसरात दररोज ८-१० स्ट्रोकचे रुग्ण आढळतात. चिंतेची बाब म्हणजे सुमारे ९०% रुग्ण वेळेवर रुग्णालयात पोहोचू शकत नाहीत.
स्ट्रोकची लक्षणे सुरू झाल्यानंतरचे पहिले साडेतीन ते चार तास महत्त्वाचे असतात, ज्याला “सुवर्णकाळ” म्हणतात. रुग्ण जितका जास्त वेळ येतो तितक्या जास्त मेंदूच्या पेशी मरतात आणि नुकसान कायमचे होऊ शकते. दर मिनिटाला लाखो न्यूरॉन्स नष्ट होतात, ज्यामुळे बरे होण्याची शक्यता कमी होते.
न्यूरोव्हॅस्कॉनचे न्यूरोसर्जन यांनी सांगितले की, मेंदूला रक्तपुरवठा करणारी धमनी रक्ताच्या गुठळ्यामुळे बंद पडते तेव्हा इस्केमिक स्ट्रोक होतो. यामुळे ऑक्सिजनचा पुरवठा कमी होतो आणि मेंदूच्या पेशी मरतात. दरम्यान, मेंदूतील धमनी फुटल्यावर रक्तस्त्राव स्ट्रोक होतो, बहुतेकदा उच्च रक्तदाबामुळे. स्ट्रोकबद्दल कमी जागरूकता हे उपचारांमध्ये विलंब होण्याचे एक प्रमुख कारण आहे.
दारू पिऊ नका
तंबाखूचे सेवन टाळा
नियमित व्यायाम करा
आहार संतुलित ठेवा
सॅच्युरेटेड फॅट, मीठ, ट्रान्स फॅट आणि उच्च कोलेस्टेरॉल असलेले पदार्थ टाळा
भरपूर फळे आणि भाज्या खा.
