Pic credit : social media
नवी दिल्ली: भारतीय लष्कर आता चीन, पाकिस्तान आणि हिंदी महासागर क्षेत्रासाठी प्रस्तावित थिएटर कमांडच्या ब्लू प्रिंटला अंतिम रूप देत आहे. लखनौमध्ये बुधवारी सुरू झालेल्या दोन दिवसीय जॉइंट कमांडर्स कॉन्फरन्स (JCC) मध्ये एकात्मिक युद्ध-लढाई यंत्रसामग्री सुनिश्चित करणे हे याचे कारण आहे. संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह गुरुवारी JCC मध्ये उपस्थित असताना, वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी आमच्या सहयोगी वृत्तपत्र टाइम्स ऑफ इंडियाला सांगितले की, सरकारच्या अंतिम मंजुरीनंतर ट्राय-सर्व्हिस थिएटर कमांडला जमिनीवर ठोस आकार देण्यासाठी 12-18 महिने लागतील घेईल.
सीडीएसने ब्लू प्रिंट तयार केली आहे
लष्करप्रमुख जनरल अनिल चौहान यांनी चीन, पाकिस्तान आणि हिंदी महासागर क्षेत्रासाठी स्वतंत्र कमांड आणि कंट्रोल सिस्टमसह ब्लू प्रिंट तयार केली आहे. ही ब्ल्यू प्रिंट जवळपास तयार आहे. ते संरक्षण मंत्री आणि इतर अधिकाऱ्यांना दाखवले आहे. आता यावर अंतिम निर्णय सरकारला घ्यायचा आहे. आतापर्यंतच्या योजनेनुसार चीनशी संबंधित बाबींसाठी लखनऊमध्ये नॉर्दर्न थिएटर कमांडची स्थापना केली जाईल. त्याच वेळी, वेस्टर्न कमांड पाकिस्तानशी संबंधित बाबींसाठी जयपूरमध्ये असेल. त्याचप्रमाणे तिरुअनंतपुरममध्ये सागरी क्षेत्रासाठी कमांड स्थापन करण्यात येणार आहे. स्वातंत्र्यानंतर देशाच्या लष्करी रचनेतील हा सर्वात मोठा बदल आहे.
Pic credit : social media
हवाई दलाला दोन कमांड द्याव्या लागतील
यासाठी भारतीय हवाई दलाला तिरुवनंतपुरममधील दक्षिणी हवाई कमांड आणि जयपूरमधील दक्षिण-पश्चिम कमांड थिएटर कमांडसाठी लष्कराला द्यावी लागेल. लखनौ येथील लष्कराची सेंट्रल कमांड अन्य ठिकाणी हलवण्यात येणार आहे. सध्या, भारताकडे एकूण 17 सिंगल-सर्व्हिस कमांड आहेत (लष्कर 7, हवाई दल 7 आणि नौदल 3). ऑपरेशन्स, प्लॅनिंग आणि लॉजिस्टिकमध्ये फारसा समन्वय नाही. तथापि, एक अडचण अशी असू शकते की तीन थिएटर कमांडर-इन-चीफ आणि एक डेप्युटी सीडीएस हे सीडीएससारखे चार-स्टार जनरल आणि केंद्र सरकारच्या सचिवांपेक्षा वरचे तीन सेवा प्रमुख असावेत.
हे देखील वाचा : जगातील एक ‘असा’ देश जिथे लाकडी पेटीत लपवून ठेवतात गणपतीची मूर्ती; जाणून घ्या यामागची रंजक कथा
फोर स्टार ऑफिसरची गरज
सध्या, 17 सिंगल सर्व्हिस कमांड आणि दोन ट्राय-सर्व्हिस कमांड (स्ट्रॅटेजिक फोर्स कमांड आणि अंदमान निकोबार कमांड) चे नेतृत्व वरिष्ठ तीन-स्टार अधिकारी (लेफ्टनंट जनरल, एअर मार्शल किंवा व्हाईस ॲडमिरल) करतात. एका उच्च अधिकाऱ्याने आमचे सहयोगी वृत्तपत्र टाईम्स ऑफ इंडियाला सांगितले की एका चार-स्टार अधिकाऱ्याकडे थिएटरची अत्यावश्यक कमांड आणि नियंत्रण असणे आवश्यक आहे कारण त्याच्याकडे त्या भौगोलिक भागात तिन्ही सेवा असतील. उदाहरणार्थ, संपूर्ण नौदल तसेच लष्कर आणि नौदलाचे काही भाग मेरीटाईम थिएटर कमांडच्या प्रमुखांच्या अधीन असतील, असे ते म्हणाले. राजकीय-नोकरशाही आस्थापना आणखी चार चार स्टार अधिकाऱ्यांना सहमती देईल की नाही हे पाहणे बाकी आहे.
उपाययोजना सुरू
सीडीएसने सांगितले की तीन सेवा एकत्रीकरणासाठी रोडमॅपवर अनेक उपाययोजना सुरू करत आहेत. ही “एक चरण-दर-चरण प्रक्रिया आहे, जी क्रॉस-सर्व्हिस सहकार्याने सुरू होते, ज्यामुळे ‘संयुक्त संस्कृती’ बनते जी शेवटी संयुक्त ऑपरेशन्सच्या संचालनासाठी सैन्यांचे एकत्रीकरण साध्य करते.”