बिहार निकालानंतर आता बंगालच्या निवडणुकीचा खेळच पलटला (फोटो सौजन्य - सोशल मीडिया)
बिहार निवडणुकीत एनडीएच्या प्रचंड विजयामुळे कोलकातामध्ये खळबळ उडाली आहे. पंतप्रधान मोदी बंगालमधून “जंगलराज” उखडून टाकण्याचा अभिमान बाळगत असताना, कोलकाता येथून काँग्रेस पक्षासाठी वाईट बातमी आली. टीएमसीच्या सूत्रांनी न्यूज18 ला याबाबत पुष्टी दिली की तृणमूल काँग्रेस (TMC) आगामी विधानसभा निवडणुकीत काँग्रेस पक्षाशी युती करण्याचा विचार करत नाही. “आम्ही स्पष्टपणे सांगितले आहे की आम्हाला काँग्रेस पक्षाची गरज नाही,” असे ते म्हणाले. टीएमसीच्या आतून स्पष्ट संकेत मिळतात की ममता बॅनर्जी २०२६ च्या निवडणुका काँग्रेस पक्षाशिवाय एकट्याने लढतील त्यांना राहुल गांधीच्या काँग्रेसची गरज भासणार नाही.
२०२१ च्या विधानसभा निवडणुकीत, हाच प्रश्न उपस्थित झाला: काँग्रेस आणि टीएमसी एकत्र लढतील का, परंतु तरीही, ममता बॅनर्जी यांनी स्वतःला दूर केले होते. शेवटी, काँग्रेसने डावे आणि आयएसएफसोबत युती करून निवडणुका लढवल्या, तर टीएमसी एकट्याने लढली. निकाल काय लागला? टीएमसीने २१३ जागा जिंकल्या. भाजपने ७७ जागा जिंकल्या. दरम्यान, काँग्रेस आणि डाव्यांचा जवळजवळ सफाया झाला. काँग्रेसने फक्त दोन जागा जिंकल्या, तर डाव्यांना शून्य जागा मिळाल्या.
या निवडणुकीने एक गोष्ट स्पष्ट केली: तृणमूल काँग्रेस आणि काँग्रेसचे मताधिक्य पूरक नसून उलटे आहे. म्हणजेच जिथे तृणमूल काँग्रेस मजबूत आहे तिथे काँग्रेसचे अस्तित्व जवळजवळ संपुष्टात येते. आणि जिथे काँग्रेस थोडीशी मजबूत आहे तिथे तृणमूल काँग्रेसचा प्रभाव आपोआप वाढतो.
तृणमूल काँग्रेसला सोबत का ठेवू इच्छित नाही?
तृणमूल काँग्रेसला २०२६ साठी तयार होणाऱ्या समीकरणात काँग्रेसचा समावेश का करू इच्छित नाही? याची अनेक कारणे आहेत.
१. काँग्रेसचे शून्य मताधिक्य मॉडेल जमिनीवर
तृणमूल काँग्रेसचे रणनीतीकार स्पष्टपणे मानतात की बंगालमध्ये काँग्रेसचा मतदानाचा वाटा आता जवळजवळ शून्य आहे. २०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीत अनेक जागांवर काँग्रेसचा मतदानाचा वाटा ३-५% पर्यंत मर्यादित होता. अनेक ठिकाणी उमेदवारांना त्यांची ठेवीही वाचवता आली नाहीत. तृणमूल काँग्रेसच्या एका नेत्याने असा दावा केला की ममता बॅनर्जी पक्ष सोडून गेल्याच्या दिवशी काँग्रेसचा खरा मतदानाचा वाटा संपला.
२. तृणमूल काँग्रेसचा मत हेच काँग्रेसचे मत आहे
तृणमूल काँग्रेसचा सर्वात मोठा युक्तिवाद असा आहे की बंगालमध्ये भाजपविरोधी कोणतेही मत हे मुळात तृणमूल काँग्रेसचे मत आहे. बंगालमध्ये काँग्रेसची आता वेगळी मतपेढी राहिलेली नाही. काँग्रेसचा पारंपारिक आधार असलेला मुस्लिम मत आता जवळजवळ पूर्णपणे तृणमूल काँग्रेसकडे वळला आहे. त्यामुळे, तृणमूल काँग्रेसचा असा विश्वास आहे की काँग्रेस त्यांच्यात सामील होवो वा न होवो, मत त्यांचे आहे.
३. काँग्रेसला जागा देणे म्हणजे तृणमूल काँग्रेसचे नुकसान
२०२१ मध्ये काँग्रेसने ९० जागा जिंकल्या, परंतु निकाल फक्त २ जागा जिंकल्या. २०२६ मध्ये, तृणमूल काँग्रेसचा असा युक्तिवाद आहे की काँग्रेसला १०-१५ जागा दिल्या तरी, भाजपला शेवटी त्या जागांचा फायदा होईल, कारण काँग्रेसची मत हस्तांतरण क्षमता जवळजवळ शून्य मानली जाते. तृणमूल काँग्रेसच्या निवडणूक रणनीतीकाराच्या मते, काँग्रेसला जागा देणे म्हणजे भाजपला मोफत जागा देणे.
४. टीएमसी एकट्याने बहुमत मिळवण्यास सक्षम
२०२१ मध्ये २१३ जागा जिंकणे, २०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीत २९ जागा जिंकणे आणि सलग १३-१४ वर्षे सत्तेत असूनही सत्ताविरोधी लाटेचा अभाव यामुळे टीएमसी खूप मजबूत स्थितीत आहे. टीएमसीचा दावा आहे की ते स्वतः २५०+ जागा जिंकू शकतात. पक्ष हवेतून हा दावा करत नाही. जमिनीवरील अहवाल, पंचायत निवडणुकीत मिळालेला स्पष्ट विजय आणि पूर्व आणि दक्षिणेकडील जिल्ह्यांमध्ये मजबूत केडर बेस हे सर्व घटक टीएमसीच्या आत्मविश्वासाला आधार देतात.
काँग्रेसला टीएमसीसोबत युती का हवी आहे?
भाजपाला रोखण्यासाठी दिल्ली आणि काँग्रेस हायकमांड बंगालमध्ये एक मजबूत विरोधी पक्ष निर्माण करण्याचा प्रयत्न करत आहेत. तथापि, समस्या अशी आहे की काँग्रेस स्वतः बंगालमध्ये आपली ताकद दाखवण्याच्या स्थितीत नाही. २०२१, २०२३ च्या पंचायत निवडणुका आणि २०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीत काँग्रेसच्या स्थितीवर सातत्याने परिणाम झाला आहे. म्हणून, काँग्रेसला आपले अस्तित्व वाचवण्यासाठी तृणमूल काँग्रेसने किमान २०-२५ जागा सोडाव्यात अशी काँग्रेसची इच्छा आहे. पण तृणमूल काँग्रेस याला ब्लॅकमेलिंगची रणनीती मानते.
