क्रिएटिनिन म्हणजे काय (फोटो सौजन्य - iStock)
युरिक अ‍ॅसिड आणि कोलेस्टेरॉलप्रमाणेच, क्रिएटिनिन हा एक टाकाऊ पदार्थ आहे जा आपले स्नायू काम करताना तयार होतो. साधारणपणे, मूत्रपिंड रक्तातून क्रिएटिनिन फिल्टर करते आणि ते मूत्रमार्गे बाहेर काढते. परंतु जर मूत्रपिंड योग्यरित्या कार्य करत नसतील किंवा त्यांना नुकसान झाले असेल, तर क्रिएटिनिन रक्तातून योग्यरित्या फिल्टर होत नाही आणि रक्तात वाढू लागते.
क्रिएटिनिन वाढवण्याचे तोटे काय आहेत? क्रिएटिनिनची धोकादायक पातळी 1.7mg/dL पेक्षा जास्त मानली जाते. जेव्हा हा घाणेरडा पदार्थ शरीरात वाढू लागतो तेव्हा तुम्हाला वारंवार लघवी होणे किंवा जळजळ होणे, लघवीमध्ये फेस येणे, रक्त किंवा वेदना, स्नायू पेटके येणे, थकवा, अशक्तपणा, मळमळ किंवा उलट्या होणे, डोळ्यांभोवती सूज येणे, पाय आणि घोट्यांमध्ये सूज येणे यासारखी लक्षणे आणि समस्या येऊ शकतात.
क्रिएटिनिन कसे कमी करावे? Healthline ने दिलेल्या वृत्तानुसार, क्रिएटिनिनची पातळी कमी करण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे त्याच्या वाढीच्या मूळ कारणावर उपचार करणे. रक्तातील क्रिएटिनिन वाढण्यास सुरुवात होण्याची अनेक कारणे आहेत, म्हणून प्रथम त्यांच्यावर उपचार करणे आवश्यक आहे.
क्रिएटिनिन सप्लीमेंट्सचा वापर टाळा
क्रिएटिनिनमध्ये सप्लिमेंट्सचा वापर टाळा
अर्थात, क्रिएटिन सप्लिमेंट्स स्नायूंची ताकद वाढवतात आणि आजकाल जिममध्ये जाणारे लोक ते खूप वापरत आहेत. लक्षात ठेवा की ते क्रिएटिनिन देखील वाढवते. मूत्रपिंडाच्या आरोग्यासाठी ते टाळले पाहिजे. यामुळे तुमच्या शरीरावर अधिक परिणाम होतो आणि किडनी खराब होण्याची शक्यता असते हे लक्षात घ्या.
ही 6 लक्षणे दिसून येताच समजून जा… तुमची किडनी झालीये खराब; निष्काळजीपणा हिरावून घेईल आयुष्य
प्रोटीन कमी करून फायबर जास्त खा
जास्त प्रमाणात फायबर खा
जास्त प्रमाणात प्रथिने, विशेषतः शिजवलेले लाल मांस, क्रिएटिनिनची पातळी वाढवते. आहारात अधिक भाज्या, डाळी आणि हलके प्रथिन स्रोत समाविष्ट करण्याचा प्रयत्न करा. याशिवाय, फायबर आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे आणि संशोधनातून असे दिसून आले आहे की ते दीर्घकालीन मूत्रपिंडाच्या आजाराने ग्रस्त असलेल्या लोकांमध्ये क्रिएटिनिनची पातळी कमी करते. यासाठी फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्य आणि कडधान्ये खा.
प्रमाणात पाणी प्या आणि मीठ कमी खा
डिहायड्रेशनमुळे क्रिएटिनिन वाढू शकते. पण ज्यांना किडनीचा त्रास आहे, त्यांना जास्त पाणीदेखील नुकसान पोहोचवू शकते. योग्य प्रमाणात पाणी कसे प्यायचे अथवा योग्य प्रमाणात कोणते पदार्थ खायचे याबद्दल डॉक्टरांना विचारा. जास्त मीठामुळे उच्च रक्तदाब होतो आणि किडनीवर दबाव येतो. पॅक केलेले आणि प्रक्रिया केलेले अन्न टाळा आणि जेवणात मसाले आणि औषधी वनस्पती वापरा.
सिगारेट – दारूपासून दूर रहा
दारू-सिगारेट सोडा
सिगारेटमुळे मूत्रपिंडाचे आरोग्य बिघडू शकते आणि दीर्घकालीन मूत्रपिंडाचा आजार होऊ शकतो. त्याचप्रमाणे, जास्त प्रमाणात मद्यपान केल्याने मूत्रपिंड, रक्तदाब आणि यकृताचे गंभीर नुकसान होऊ शकते. या गोष्टी टाळणे हाच सर्वोत्तम मार्ग आहे. सिगारेट आणि दारूमुळे फुफ्फुसं आणि किडनीदेखील खराब होऊ शकते. त्यामुळे यापासून दूर राहणे तुमच्या आरोग्यासाठी अधिक चांगले ठरते
किडनी आतून सडल्यानंतर शरीरात दिसू लागतात ‘ही’ भयानक लक्षणे, वेळीच सावध होऊन घ्या डॉक्टरांचा सल्ला
अति व्यायाम टाळा
अर्थात, व्यायाम आरोग्यासाठी महत्त्वाचा आहे, परंतु २०१८ च्या एका अभ्यासात असे दिसून आले आहे की जास्त आणि दीर्घकाळ व्यायाम केल्याने रक्तातील क्रिएटिनिनची पातळी वाढू शकते. यामुळेच कठोर आणि अति व्यायाम करणाऱ्या लोकांना मूत्रपिंडाच्या आजाराचा धोका असतो.
लघ्वी वाढणाऱ्या औषधांपासून दूर रहा
औषधं घेताना विचार करा
लघवीचे प्रमाण वाढवणारी औषधे किंवा पदार्थ शरीरातील अतिरिक्त पाणी काढून टाकण्यास आणि सूज कमी करण्यास मदत करतात. परंतु काही लोकांमध्ये ही औषधे क्रिएटिनिनची पातळी वाढवू शकतात. म्हणून, ती घेण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्वाचे आहे.
टीप – हा लेख केवळ सामान्य माहितीसाठी लिहिण्यात आला असून कोणत्याही प्रकारच्या उपचाराचा दावा यामध्ये करण्यात आलेला नाही. कोणताही उपाय करण्यापूर्वी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि त्यांच्या सल्ल्यानुसारच योग्य बदलानुसार वापर करावा.
