पुरूषांनाही मेनोपॉजचा त्रास होतो का (फोटो सौजन्य - iStock)
जेव्हा जेव्हा रजोनिवृत्तीची चर्चा होते तेव्हा महिलांचे वय, हार्मोनल बदल आणि मासिक पाळीतील समस्यांची चर्चा लगेच मनात येते. पण पुरुषांच्या शरीरातही वयानुसार असाच बदल होतो का? पुरुषांनाही रजोनिवृत्तीसारख्या टप्प्यातून जावे लागते का? यासोबतच, आपण हे जाणून घेण्याचा प्रयत्न करू की, पुरुष किती वयापर्यंत वडील होऊ शकतात? वयानुसार त्यांची प्रजनन क्षमता कमी होते का?
मासिक पाळी आणि रजोनिवृत्तीशी महिलांचा जवळचा संबंध आहे मात्र पुरूषांचा मेनोपॉजशी नक्की काय संबंध आहे अथवा त्यांनाही याला सामोरे जावे लागते का असा प्रश्न पडतो. तर त्याचे उत्तर या लेखातून प्रसूतीतज्ज्ञ डॉ. अश्विनी पाटील यांनी दिले आहेत (फोटो सौजन्य – iStock)
पुरुषांची प्रजनन क्षमता किती काळ टिकते?
महिलांप्रमाणे, पुरुषांमध्ये त्यांची प्रजनन क्षमता पूर्णपणे संपल्यावर कोणतेही निश्चित वय नसते. अनेक संशोधनांनुसार, पुरुष 60 ते 70 वर्षे वयापर्यंत वडील होऊ शकतात. पण याचा अर्थ असा नाही की वयाचा कोणताही परिणाम होत नाही. वय वाढत असताना, शुक्राणूंची गुणवत्ता आणि संख्या कमी होऊ लागते.
पुरूषांमधील वंध्यत्व: भारतात वाढतेय चिंता, WHO ने दिला इशारा
पुरुषांनाही रजोनिवृत्ती येते का?
महिलांमध्ये, रजोनिवृत्ती म्हणजे मासिक पाळी कायमची बंद होणे आणि इस्ट्रोजेन सारख्या हार्मोन्समध्ये घट होणे. पुरुषांमध्ये, त्याचे कोणतेही स्पष्ट स्वरूप नाही, परंतु “अँड्रोपॉज” नावाची एक स्थिती आहे. तर आता अँड्रोपॉज म्हणजे काय? असा प्रश्न उपस्थित होईल. अँड्रोपॉज म्हणजे पुरुषांमध्ये टेस्टोस्टेरॉन हार्मोनमध्ये हळूहळू घट होणे, जे सहसा 40 ते 55 वयोगटात सुरू होते. याची लक्षणे काय आहेत वाचा –
10 तासांपेक्षा झोपणे ठरू शकते गंभीर, वंध्यत्व-डायबिटीससह 5 आजारांचा वाढतो धोका
उपाय काय आहे?
पुरुष कोणत्याही वयात वडील होऊ शकतात, परंतु वाढत्या वयानुसार, प्रजनन क्षमता आणि हार्मोन्स दोन्ही प्रभावित होतात. पुरुषांमध्ये रजोनिवृत्ती तितकी स्पष्ट नसू शकते, परंतु त्याचा परिणाम हळूहळू “अँड्रोपॉज” च्या स्वरूपात दिसून येतो. जागरूक राहणे, वेळेवर तपासणी करणे आणि निरोगी जीवनशैली स्वीकारणे हा यासाठी सर्वोत्तम उपाय आहे.
टीप – हा लेख केवळ सामान्य माहितीसाठी लिहिण्यात आला असून कोणत्याही प्रकारच्या उपचाराचा दावा यामध्ये करण्यात आलेला नाही. कोणताही उपाय करण्यापूर्वी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि त्यांच्या सल्ल्यानुसारच योग्य बदलानुसार वापर करावा.