कफ सिरपमधील कोणत्या गोष्टींमुळे मुलांचा झाला मृत्यू (फोटो सौजन्य - iStock)
भारतात कफ सिरप हे एक अतिशय सामान्य औषध आहे. त्यामुळे, जर ते सेवन केल्यानंतर मुले मरण पावली तर ती एक अतिशय गंभीर बाब बनते. मध्य प्रदेशातील छिंदवाडा जिल्ह्यात अशीच एक घटना घडली, जिथे कफ सिरप सेवन केल्यानंतर ११ मुलांचे मूत्रपिंड निकामी होऊन मृत्यू झाले. कफ सिरपमध्ये डायथिलीन ग्लायकोल (DEG) नावाचे द्रावक होते, जे औषधे विरघळवण्यासाठी वापरले जाते. हे रसायन विषारी होते आणि त्यामुळे ११ मुलांचा मृत्यू झाला. हे रसायन सामान्यतः वाहनांच्या ब्रेक, इंजिन आणि पेंटमध्ये वापरले जाते.
डायथिलीन ग्लायकोल म्हणजे काय?
डायथिलीन ग्लायकोल (DEG) हे एक रासायनिक द्रावक आहे जे द्रावक म्हणून काम करते. याचा अर्थ असा की जर एखादी गोष्ट विरघळत नसेल, तर त्यात हे रसायन टाकल्याने ते विरघळते. या प्रकारचे द्रावक औषधांमध्ये वापरले जाते. रांची येथील प्रसिद्ध बालरोगतज्ज्ञ डॉ. शैलेश चंद्र यांनी स्पष्ट केले की, डायथिलीन ग्लायकोल हे एक धोकादायक आणि प्राणघातक रसायन आहे. ते औषधांमध्ये वापरू नये. या प्रकारचे औषध तयार करणारी कंपनी निष्काळजी आहे. औषधे सॉल्व्हेंट्स वापरतात कारण अनेक औषधे पाण्यात विरघळत नाहीत. तथापि, वापरलेले द्रावक आणि त्याची सुरक्षितता देखील विचारात घेणे महत्त्वाचे आहे. वाहनांच्या ब्रेक आणि इंजिनमध्ये योग्यरित्या कार्य करण्यासाठी डायथिलीन ग्लायकॉलचा वापर केला जातो. हे द्रव विषारी आहे.
कफ सिरप की विष! Cough syrup प्यायल्याने ११ निष्पाप मुलांचा मृत्यू, दोन सिरपवर तात्पुरती बंदी
डायथिलीन ग्लायकॉल किती धोकादायक आहे?
डायथिलीन ग्लायकॉल बहुतेकदा पेंट्स, प्लास्टिक आणि वाहनांच्या ब्रेक आणि इंजिनमध्ये वापरला जातो. हे रसायन वाहनांच्या इंजिनमध्ये ब्रेक फ्लुइड आणि अँटीफ्रीझ म्हणून वापरले जाते. गिळल्यावर, इथिलीन ग्लायकॉल विषारी संयुगांमध्ये मोडते ज्यामुळे मूत्रपिंडाचे गंभीर नुकसान होऊ शकते आणि मृत्यू देखील होऊ शकतो. डॉ. शैलेश स्पष्ट करतात की, हे रसायन अत्यंत धोकादायक आणि विषारी आहे. कोणत्याही वयोगटातील लोकांसाठी औषधांमध्ये ते वापरू नये. ते विशेषतः मुलांसाठी धोकादायक आहे. डॉ. शैलेश स्पष्ट करतात की, मुलांचे वजन कमी असते, म्हणून जेव्हा विषारी रसायन त्यांच्या शरीरात प्रवेश करते तेव्हा त्याचे परिणाम अत्यंत धोकादायक असतात आणि ते घातक ठरू शकतात.
ऑर्किड हॉस्पिटलचे डॉ. रणजित कुमार यांनी स्पष्ट केले की, हे एक अत्यंत विषारी रसायन आहे. अगदी कमी प्रमाणात देखील अत्यंत धोकादायक आहे, म्हणूनच त्याचा वापर मुलांचे मृत्यूचे कारण बनला आहे. कोणताही कफ सिरप घेण्यापूर्वी नेहमीच डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा आणि सर्व घटकांची पूर्णपणे तपासणी केल्यानंतरच रुग्णांना औषधे लिहून देणे हे त्यांचे कर्तव्य आहे.
Cough Syrup: दोन वर्षांखालील मुलांना कफ सिरप देऊ नका; केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाचा सल्ला
WHO ने डायथिलीन ग्लायकॉलबद्दल काय म्हटले आहे?
WHO ने डायथिलीन ग्लायकॉल बद्दल गंभीर इशारा जारी केला आहे, ज्यामध्ये असे म्हटले आहे की २०२२ पासून जगभरात या रसायनाच्या वापरामुळे मुलांचे मृत्यू झाले आहेत. या रसायनाचा वापर निषेधार्ह आहे आणि त्यात असलेले कोणतेही औषध धोकादायक आणि संभाव्यतः घातक ठरू शकते.
इंडियन एक्सप्रेसमधील एका वृत्तानुसार, मध्य प्रदेश अन्न आणि औषध प्रशासन नियंत्रक कार्यालयाने शुक्रवारी श्रीसन फार्मास्युटिकल्सने उत्पादित केलेल्या कोल्ड्रिफ सिरपबाबत राज्यातील सर्व औषध निरीक्षकांना तात्काळ निर्देश जारी केले. तामिळनाडूमध्ये केलेल्या प्रयोगशाळेतील चाचण्यांनंतर हा आदेश जारी करण्यात आला, ज्यामध्ये औषधाबद्दल धक्कादायक निष्कर्ष उघड झाले आहेत. चेन्नईस्थित औषध चाचणी प्रयोगशाळेतील सरकारी विश्लेषकाच्या चाचणी अहवालानुसार, सिरपमध्ये ४८.६ टक्के डायथिलीन ग्लायकॉल, एक विषारी औद्योगिक रसायन आढळल्याने ते कमी दर्जाचे घोषित करण्यात आले. या कंपनीच्या सर्व औषधांवर तात्पुरती बंदी घालण्यात आली आहे.
