सत्ताधारी पक्षाला मिळाला निवडणुका जिंकण्याचा नवा प्लॅन; लालची योजना फेका अन् विजय मिळवा

निवडणूका आल्या की आकर्षक योजना जाहीर करायच्या आणि निवडणुका जिंकायच्या असा नवीन प्लॅन सर्व राजकीय पक्ष वापरत आहेत. झारखंड, महाराष्ट्र व हरियाणामध्ये हीच पद्धत वापरली आहे.

निवडणूका जिंकण्यासाठी आकर्षक योजना जाहीर करा हे सगळे पक्ष करत आहेत. (फोटो - नवभारत)

Follow Us:

Follow Us:

आजकाल निवडणूक लोकशाहीचे सर्वात मोठे सत्य हे आहे की, रेवडीचे लालच दाखवा आणि निवडणूका जिंका. झारखंड, महाराष्ट्र आणि हरियाणा या तिन्ही राज्यामध्ये सत्ताधारी पक्षांनी तिजोरीचा उदारपणे वापर केला आणि मतदारांना आपल्या बाजूने वळवण्यात पूर्ण यश मिळवले. सहा महिन्यांपूर्वी या तिन्ही राज्यांतील राजकीय परिस्थिती सत्ताधाऱ्यांच्या विरोधी होती, मात्र मतदानाच्या दिवशी ती सत्ता-प्रो-इन्कम्बन्सीमध्ये बदलली. आता लोकभावना आणि तिजोरी लुटण्याचे राजकारण जोर धरू लागले आहे. कधी साडी, कधी दागिने तामिळनाडूतील नानाडू. कधी मोबाईल वाटपाची चर्चा झाली.

नितीश कुमार यांनी बिहारमध्ये मुलींना सायकलींचे वाटप केले होते. यापूर्वी अनेक राज्य सरकारांनी निवडणुका जिंकण्यासाठी शेतकऱ्यांच्या कर्जमाफीचा वापर केला होता. ‘आप’ने दिल्लीत काही प्रमाणात मोफत वीज, पाणी आणि नंतर महिलांसाठी मोफत बस प्रवासाचा जो लोकप्रियता प्रदान केला, तो त्यांच्या राजकारणाचा कायमचा भाग बनला. नरेंद्र मोदी सरकारने इंदिराजींच्या काळातील स्वस्त शिधा हे रेवडीचे राजकारण म्हणून स्वीकारले. कोविड आणीबाणीच्या काळात सुरू झालेली मोफत रेशन योजना मोदी सरकारने निवडणुका डोळ्यासमोर ठेवून पुढील 5 वर्षांसाठी वाढवली.

महिलांशी संबंधित योजना

मध्यप्रदेशात महिलांना डोळ्यासमोर ठेवून सुरू केलेली ‘लाडली बेहन’ आणि गृहलक्ष्मी योजना, अशाच योजना आता सर्व राज्यांनी स्वीकारल्या आहेत आणि आता या तीन निवडणूक राज्यांमध्ये म्हणजे हरियाणा, महाराष्ट्र आणि झारखंडमध्ये निवडणूकपूर्व सरकारांनी ही योजवा सुरू झाली आहेत. महिलांना भेटून दर महिन्याला रक्कम मदत म्हणून देण्यात प्रचंड वाढ झाली. याचा परिणाम असा झाला की, या तीन राज्यांतील महिला मतदारांचा मतदानाचा टक्का मागील निवडणुकांपेक्षा कितीतरी पटीने वाढला, ज्याने सत्ताधारी पक्षाला प्राधान्य दिले. या नव्या रेवडी संस्कृतीने भारतीय राजकारणात आर्थिक सक्षमीकरणाबरोबरच महिलांच्या राजकीय सक्षमीकरणाच्या दृष्टीने एक नवा अध्याय सुरू केला आहे.

भारतातील राजकीय पक्षांनी पहिल्यांदाच निम्म्या लोकसंख्येच्या मतांचे महत्त्व आस्थेने ओळखले आहे. कल्याणकारी सरकारसाठी, प्रथमतः नागरिकांची अंतर्गत आणि बाह्य सुरक्षा, दुसरे म्हणजे मानवी विकास म्हणजेच शिक्षण, आरोग्य, स्वच्छता आणि तिसरे म्हणजे सर्वसमावेशक सामाजिक सुरक्षेची इकोसिस्टम प्राधान्याने नोंदवली गेली पाहिजे. या कक्षेत राजकीय पक्षांनी आपली आश्वासने आणि जाहीरनामे निश्चित केले पाहिजेत. जर आपण लोकांच्या सामाजिक-आर्थिक कल्याणाच्या व्यापक स्पेक्ट्रमबद्दल बोललो, तर सक्षमांना रोजगार, अपंगांना पेन्शन आणि शिक्षण, वैद्यकीय उपचार आणि अवलंबून असलेल्या लोकांसाठी स्टायपेंड. हे ब्रीदवाक्य असावे.

राज्याच्या तिजोरीवर भार

कोणत्याही स्पर्धात्मक लोकशाहीत निवडणुकांबाबत समतोल खेळाचे क्षेत्र नसते. उदाहरणार्थ, रेवडीच्या राजकारणात विरोधात असणारा पक्ष मतदारांना आकर्षित करू शकणार नाही; कारण त्याच्याकडे शाही खजिना नाही. तर सत्तेत राहण्याचा फायदा सत्ताधारी पक्षाला मिळतो. दुसरे म्हणजे, यामुळे शाही खजिन्यावरही मोठा भार पडतो. आता प्रश्न असा आहे की, त्याच धर्तीवर अस्मिता-पैसा-स्नायू-द्वेषात्मक भाषणांच्या राजकारणाबरोबरच भारतीय निवडणूक लोकशाहीतही लोकवादाचे राजकारण थांबवायचे का, त्यासाठी आपल्या राजकीय नियामकाने म्हणजेच निवडणूक आयोगाने सर्वसमावेशक मार्गदर्शक तत्त्वे जारी करावीत. सुप्रीम कोर्टाच्या निर्देशांनुसार लक्ष्मण रेखा निकषांवर आधारित आणि एकूणच ठरवल्या पाहिजेत.

आता, राज्याच्या विधानसभा निवडणुकीच्या निकालातून हे चांगलेच प्रस्थापित झाले आहे की, दंगामस्तीच्या माध्यमातून सत्ताविरोधी कारभार बोथट केला जाऊ शकतो. या क्रमाने, आता फेब्रुवारीमध्ये दिल्लीच्या आगामी विधानसभा निवडणुकांवर नजरा खिळल्या आहेत, जिथे आप प्रमुख केजरीवाल यांनी रेवडीच्या निवडणुकीच्या चर्चेसाठी आधीच आपला पंडाल सजवण्यास सुरुवात केली आहे.

लेख – मनोहर मनोज 

याचे मूळ आर्टिकल वाचण्यासाठी आपण https://navbharatlive.com/ यावर क्लिक करावे

Web Title: Big truth of electoral democracy formula of winning the election is to throw freebies with all your heart

Get Latest  Marathi News ,  Maharashtra News and  Marathi News from Politics,  Election News ,  Sports News ,  Entertainment News,  Business News and   Religion News only on Navarashtra.com