इराणचे सर्वोच्च नेते खामेनेई यांच्या खळबळजनक वक्तव्यानंतर संशयाची सुई 'या' मुस्लिम देशावर; म्हणाले, 'अमेरिका आणि इस्रायल मुख्य... ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
इराणचे सर्वोच्च नेते अयातुल्ला अली खामेनेई यांनी सीरियातील सत्तापालटावर आपले भाषण दिले. अमेरिका आणि इस्रायलवर असद सरकारविरोधात कट रचल्याचा आरोप त्यांनी केला. सीरियात जे काही घडले ते अमेरिका आणि इस्रायलच्या षड्यंत्राचा भाग आहे, यावर कोणीही शंका घेऊ नये, असे खामेनेई म्हणाले. 27 नोव्हेंबरपासून सीरियात सुरू असलेल्या घडामोडींवर तुर्कीकडून सातत्याने आरोप होत आहेत, मात्र खमेनी यांच्या संबोधनानंतर संशयाची सुईही जॉर्डनकडे वळली आहे, जाणून घ्या असे का ते.
इराणच्या सर्वोच्च नेत्याने आपल्या भाषणात सीरियाच्या शेजारी देशावर निशाणा साधत अमेरिका आणि इस्रायलला मुख्य सूत्रधार म्हटले आहे. कोणत्याही देशाचे नाव न घेता ते म्हणाले, ‘सीरियाच्या एका शेजारी देशाने या प्रकरणात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे, आणि ते असेच सुरू आहे, हे सर्वजण पाहू शकतात.’
सीरियाचे कोणते शेजारी देश संशयाखाली आहेत?
इराणचे सर्वोच्च नेते खामेनी म्हणाले की, आमच्याकडे याचे पुरावे आहेत, ज्यामुळे कुणालाही शंकेला वाव राहत नाही, त्यामुळे त्यांच्या वक्तव्यामुळे प्रश्न उपस्थित होत आहेत की, सर्वोच्च नेते सीरियाच्या कोणत्या शेजारी देशाचा संदर्भ घेत आहेत? जर आपण सीरियाच्या सीमारेषा पाहिल्या तर त्याचे शेजारी लेबनॉन, इस्रायल, जॉर्डन, इराक आणि तुर्की आहेत. या संपूर्ण घटनेत इराक सतत इराणच्या संपर्कात होता आणि इराणच्या निर्णयाची वाट पाहत होता. त्याच वेळी, लेबनॉनमध्ये हिजबुल्लाहच्या उपस्थितीमुळे, इराणचा विश्वास आहे.
जागतिक बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : काबूलमध्ये झालेल्या मोठ्या स्फोटात तालिबान सरकार हादरले; ‘या’ मोठ्या नेत्याला बॉम्बने उडवले, हल्ल्यात 12 जण ठार
सर्वोच्च नेत्याने आपल्या भाषणात इस्रायलचे नाव उघडपणे घेतले आहे, त्यामुळे आता जॉर्डन आणि तुर्की उरले आहेत. 27 नोव्हेंबरपासून सीरियात सुरू असलेल्या घडामोडींवर तुर्कीकडून सातत्याने आरोप होत आहेत, मात्र खमेनी यांच्या संबोधनानंतर संशयाची सुईही जॉर्डनकडे वळली आहे, असे का?
जॉर्डनने सीरियात ‘खेळ’ केला का?
मध्यपूर्वेतील अरब देशांपैकी इस्रायल हा एकमेव ज्यू देश आहे. इराणने आजूबाजूला आपले प्रॉक्सी उभे करण्याचा प्रयत्न केला आहे, परंतु एक इस्लामिक देश आहे ज्याने इराणच्या योजना कधीच पूर्ण होऊ दिल्या नाहीत. एप्रिलमध्ये, जेव्हा इराणने सीरियातील आपल्या दूतावासाजवळील हल्ल्याला प्रत्युत्तर म्हणून इस्रायलवर कारवाई केली तेव्हा जॉर्डन सुरक्षा कवच म्हणून उभा राहिला. इराणने डागलेली बहुतेक ड्रोन आणि क्षेपणास्त्रे जॉर्डनने आपल्या हवाई हद्दीत पाडली. 1 ऑक्टोबर रोजी, जेव्हा इराणने इस्रायलवर सुमारे 180 बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रे डागली, तेव्हाही जॉर्डनने त्यांना आपल्या सीमेत रोखण्याचा प्रयत्न केला. तथापि, जॉर्डनने असा युक्तिवाद केला की ही क्षेपणास्त्रे आपल्या हद्दीत पडली असती.
जागतिक बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : इस्रायलचा सीरियात कहर! 48 तासांत 350 हल्ले, 80 टक्के शस्त्रे नष्ट; काय आहे ऑपरेशन ‘Bashan Arrow’?
जॉर्डनचा राजा अब्दुल्ला दुसरा अमेरिकेच्या जवळचा मानला जातो आणि ते इस्रायलला उघडपणे मदत करत आहेत. सुमारे १.२५ अब्ज लोकसंख्या असलेल्या जॉर्डन या सुन्नीबहुल अरब देशामध्ये अमेरिकेचा लष्करी तळही आहे, परंतु आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे ती पॅलेस्टिनींच्या हक्कांची वकिली करत आहे. जॉर्डनमध्ये सीरियन आणि पॅलेस्टिनी निर्वासितांची संख्या लाखोंच्या घरात आहे. इराक युद्ध, सीरियन गृहयुद्ध आणि पॅलेस्टाईनवरील इस्रायली हल्ल्यामुळे जॉर्डनमधील निर्वासितांची संख्या तिथल्या मूळ लोकसंख्येच्या जवळपास वाढली आहे. असा अंदाज आहे की जॉर्डनच्या 11.5 दशलक्ष लोकसंख्येमध्ये सुमारे 3.5 दशलक्ष पॅलेस्टिनी निर्वासित आणि 1 दशलक्ष सीरियन निर्वासित आहेत.
असादच्या पाडावाचा मास्टरमाईंड तुर्की आहे का?
तुर्कस्तान हा सीरियाचा शेजारी देश आहे आणि सीरियाची त्याच्याशी 909 किलोमीटरची सर्वात लांब सीमा आहे. जॉर्डनप्रमाणे तुर्कस्तान हा सुन्नी बहुसंख्य देश आहे. देशाचे अध्यक्ष रेसेप तय्यप एर्दोगान पॅलेस्टाईनच्या मुद्द्यावर इस्रायलवर जोरदार हल्ला करत आहेत, परंतु गाझावरील इस्रायली हल्ल्यानंतरही तेल अवीवशी व्यापारी संबंध कायम ठेवल्याचा आरोप त्यांच्यावर आहे. नुकतेच त्यांनी इस्रायलशी असलेले सर्व संबंध संपुष्टात आणण्याची घोषणा केली होती, मात्र सीरियाच्या मुद्द्यावर एर्दोगान इस्रायल आणि अमेरिकेला पडद्याआड पाठिंबा देत असल्याचा आरोप होत आहे.
खरं तर, सुमारे 32 लाख सीरियन निर्वासित तुर्कीमध्ये राहतात, जे देशासाठी एक मोठे स्थानिक संकट बनले आहे. याशिवाय सीरियाच्या सीमेवर असलेले कुर्दिश लढवय्येही त्यांच्यासाठी मोठा धोका आहे. इस्रायलनंतर सीरियातील सत्तापालटाचा मोठा फायदा कुणाला होत असेल असे वाटत असेल तर ते तुर्की. एर्दोगन समर्थित सैनिक आणि तुर्की सैन्याने देखील उत्तर सीरियातील कुर्दिश बंडखोर गटांवर हल्ले सुरू केले आहेत. मंगळवारी, तुर्की राष्ट्रपतींनी घोषणा केली होती की ते सीरियन निर्वासितांच्या सुरक्षित आणि स्वेच्छेने परतण्यासाठी सीरियाबरोबरची त्यांची येलादगी सीमा उघडणार आहेत.