मादागास्करमध्ये सत्तापालट (फोटो सौजन्य - इन्स्टाग्राम)
हिंद महासागरातील बेट राष्ट्र मादागास्करमध्ये राजकीय उलथापालथ सुरू झाली आहे. मंगळवारी सर्वोच्च न्यायालयाने देशाचे लष्करी अधिकारी कर्नल मिशेल रँड्रियानिरिना यांना अध्यक्षपद स्वीकारण्यास आमंत्रित केले. कर्नल रँड्रियानिरिना यांनी लष्कराच्या पाठिंब्याने सत्ता हस्तगत करण्याचा आपला इरादा जाहीर केल्यानंतर हा निर्णय घेण्यात आला. न्यायालयाने आपल्या आदेशात म्हटले आहे की, अध्यक्ष अँड्री राजोएलिना आता त्यांची कर्तव्ये पार पाडण्यास सक्षम नाहीत कारण ते देश सोडून गेले आहेत आणि लष्करात व्यापक बंडखोरी सुरू झाली आहे. कर्नल रँड्रियानिरिना यांना आता अंतरिम अध्यक्षपद स्वीकारण्यास सांगण्यात आले आहे. न्यायालयाने त्यांना देशात लोकशाही पुनर्संचयित करण्यासाठी पुढील 60 दिवसांत नवीन निवडणुका घेण्याचे आदेश दिले आहेत.
राष्ट्रपती अँड्री राजोएलिना यांना महाभियोगाद्वारे संसदेने पदावरून काढून टाकले आणि काही तासांतच लष्कराने नियंत्रण ताब्यात घेतले. कॅपसॅट युनिटचे प्रमुख कर्नल मायकल रँड्रियानिरिना यांनी राजधानी अँतानानारिव्हो येथे पत्रकारांना घोषणा केली की, “आम्ही सत्ता आमच्या हातात घेतली आहे.” त्यांनी सांगितले की लष्कर आणि जेंडरमेरी अधिकाऱ्यांची एक “परिषद” स्थापन केली जाईल, जी पंतप्रधानाची नियुक्ती करेल आणि लवकरच एक नागरी सरकार स्थापन केले जाईल. कर्नल रँड्रियानिरिना आणि त्यांचे युनिट राष्ट्रपती राजवाड्याच्या बाहेर उभे राहिले, जिथे त्यांनी सत्ता हस्तांतरणाची घोषणा केली. हे तेच युनिट आहे जे आठवड्याच्या शेवटी राष्ट्रपतींच्या आदेशांचे उल्लंघन करून निदर्शकांमध्ये सामील झाले होते.
संसदेचा प्रमुख निर्णय, राष्ट्रपतींना १३० मतांनी हटवले
मादागास्करच्या राष्ट्रीय सभेने सोमवारी रात्री उशिरा राष्ट्रपती अँड्री राजोएलिना यांना पदावरून काढून टाकण्याचा ठराव मंजूर केला. १३० खासदारांनी त्यांच्या विरोधात मतदान केले, तर फक्त एकजण गैरहजर राहिला. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे, राष्ट्रपतींच्या स्वतःच्या पक्षाच्या, IRMAR च्या अनेक खासदारांनीही त्यांच्या विरोधात मतदान केले. हा निर्णय आता देशाच्या उच्च संवैधानिक न्यायालयात जाईल, जे महाभियोगाच्या वैधतेवर निर्णय घेईल.
राष्ट्रपती राजोएलिना “महाभियोग बेकायदेशीर आहे” असे म्हणत देश सोडून पळून गेले
महाभियोग प्रस्तावानंतर लगेचच, अध्यक्ष राजोएलिना यांनी फेसबुकवर एक विधान जारी केले की संसदेचा हा निर्णय असंवैधानिक आहे, कारण त्यांनी आधीच राष्ट्रीय विधानसभा विसर्जित केली आहे. त्यांनी लिहिले, “हे मतदान बेकायदेशीर आहे आणि ते रद्दबातल घोषित केले जाईल.”
वृत्तांनुसार, राजोएलिना देश सोडून पळून गेले आहेत. तथापि, त्यांना फ्रेंच सैन्याने विमानाने बाहेर काढले की नाही याची पुष्टी झालेली नाही. फ्रेंच अध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन यांनी परिस्थितीला “अत्यंत चिंताजनक” म्हटले परंतु हस्तक्षेपाच्या वृत्तांवर भाष्य करण्यास नकार दिला.
आफ्रिकन युनियनचा इशारा
विदेशी आफ्रिकन युनियनने मादागास्करमधील लष्करी कारवाईचा तीव्र निषेध केला आहे. युनियनने एक निवेदन जारी केले की कोणताही “सत्तेचा असंवैधानिक बदल” ओळखला जाणार नाही आणि लष्कराला राजकीय बाबींमध्ये हस्तक्षेप करू नये असे आवाहन केले.
आंद्री राजोएलिना कोण आहे? डीजे ते राष्ट्रपती
आंद्री राजोएलिना यांचा राजकीय प्रवास जितका नाट्यमय आहे तितकाच वादग्रस्तही आहे. २००९ मध्ये वयाच्या ३४ व्या वर्षी लष्करी पाठिंब्याने तत्कालीन राष्ट्रपती मार्क रावालोमनना यांना पदावरून काढून टाकले. त्यावेळी ते आफ्रिकेतील सर्वात तरुण राष्ट्रपती बनले.
रझोएलिना पूर्वी डीजे आणि उद्योगपती होते. २००७ मध्ये ते राजधानी अँतानानारिव्होचे महापौर झाले आणि त्यांच्या भव्य प्रतिमेने आणि आधुनिक शैलीने तरुणांमध्ये लोकप्रियता मिळवली. २०१८ मध्ये ते पुन्हा सत्तेत आले, निवडणूक जिंकून आणि २०२३ मध्ये पुन्हा निवडून आले, जरी विरोधकांनी त्या निवडणुकीवर बहिष्कार टाकला आणि ती “धोंडाळलेली” असल्याचे म्हटले.
परंतु गेल्या काही वर्षांत त्यांच्या राजवटीविरुद्ध भ्रष्टाचार, घराणेशाही आणि सत्तेचा गैरवापर करण्याचे आरोप सातत्याने वाढत आहेत. लष्करातील असंतोष आणि जनतेच्या संतापामुळे अखेर त्यांची हकालपट्टी झाली.
राजधानी अँतानानारिव्होमध्ये मोठ्या प्रमाणात लष्करी तैनाती करण्यात आली आहे. रँड्रियानिरिनाच्या युनिटने पत्रकारांना सांगितले की लष्कराने “शांतता आणि स्थिरता” राखण्यासाठी ही कारवाई केली आहे. तथापि, विरोधी पक्ष याला “लष्करी कब्जा” म्हणत आहेत आणि आंतरराष्ट्रीय हस्तक्षेपाची मागणी करत आहेत.
