युक्रेन युद्ध समाप्तीनंतर भारतातील पेट्रोल-डिझेल स्वस्त होणार; सौदी आणि UAE समोर मात्र मोठे आर्थिक संकट ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
रियाध : युक्रेन युद्धाच्या संभाव्य समाप्तीमुळे जागतिक ऊर्जा बाजारात मोठे बदल होण्याची शक्यता आहे. अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प हे युद्ध संपवण्यासाठी सातत्याने प्रयत्न करत असून, त्यांनी यासाठी रशियाच्या राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांची भेट घेण्याची तयारी दर्शवली आहे. जर हे युद्ध संपले, तर त्याचा थेट परिणाम कच्च्या तेलाच्या बाजारावर होईल, ज्यामुळे सौदी अरेबिया आणि संयुक्त अरब अमिराती (यूएई) यांसारख्या आखाती देशांना मोठा फटका बसण्याची शक्यता आहे.
सौदी अरेबियाच्या तेल धोरणावर परिणाम
युक्रेन युद्ध सुरू झाल्यानंतर सौदी अरेबियाने कच्च्या तेलाच्या उत्पादनात वाढ करण्यास टाळाटाळ केली होती. भारताने उत्पादन वाढवण्याची मागणी केली असली तरी, सौदीने त्याकडे दुर्लक्ष करत तेलाच्या किमती वाढवण्याचा प्रयत्न केला. परंतु, रशियाने भारताला सवलतीच्या दरात कच्चे तेल देऊ केल्याने भारतातील पेट्रोल आणि डिझेलचे दर स्थिर राहिले.
जर युद्ध संपले, तर कच्च्या तेलाच्या किमतीत मोठी घसरण होईल, ज्यामुळे सौदी अरेबियाच्या अर्थव्यवस्थेला मोठा फटका बसेल. आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीच्या (IMF) अहवालानुसार, सौदीला आपले अर्थसंकल्प संतुलित ठेवण्यासाठी प्रति बॅरल ९६ डॉलर किंमत आवश्यक आहे. मात्र, युद्ध संपल्यानंतर या किंमती ७० डॉलरच्या खाली जाऊ शकतात. यामुळे सौदी अरेबियाला त्याच्या महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पांमध्ये कपात करावी लागू शकते.
भारताला मिळणार स्वस्त तेल?
युद्धाच्या समाप्तीनंतर, रशियावर लादण्यात आलेले निर्बंध कमी करण्याची शक्यता आहे. जर अमेरिकेने रशियावरील निर्बंध हटवले, तर अनेक देश पुन्हा रशियन तेलाची खरेदी सुरू करतील. त्यामुळे जागतिक पुरवठा वाढेल आणि तेलाच्या किमती घसरतील. बँक ऑफ अमेरिका तज्ज्ञांच्या अंदाजानुसार, युद्ध संपल्यानंतर तेलाच्या किंमती 5 ते 10 डॉलरने कमी होऊ शकतात, ज्याचा थेट फायदा भारताला मिळू शकतो.
भारत सध्या रशियाकडून मोठ्या प्रमाणात सवलतीत तेल विकत घेतो. तसेच, भारत आणि रशियामधील तेल व्यवहार काही प्रमाणात UAE च्या दिरहाम चलनामध्ये होतो. जर रशिया पुन्हा SWIFT प्रणालीमध्ये सामील झाला, तर हा व्यापार थांबेल आणि भारताला डॉलरमध्येच व्यवहार करावा लागेल. मात्र, कच्च्या तेलाच्या घसरलेल्या किमतीमुळे भारतीय बाजारात पेट्रोल आणि डिझेलचे दरही कमी होण्याची शक्यता आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : आर्क्टिकवरील वर्चस्वासाठी महासत्ता आमने-सामने; चीन-रशिया विरुद्ध अमेरिका
यूएईवर होणारा परिणाम
युक्रेन युद्ध सुरू झाल्यापासून UAE ला मोठा आर्थिक फायदा झाला आहे. अनेक देशांनी रशियाशी व्यापार करण्यासाठी UAE च्या दिरहाम चलनाचा वापर केला. मात्र, युद्ध संपल्यानंतर आणि रशिया SWIFT मध्ये परतल्यास, दिरहामच्या माध्यमातून होणारा व्यापार थांबेल आणि UAE ला फटका बसेल.
आंतरराष्ट्रीय बाजारावर संभाव्य परिणाम
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : मानवतेवर पुन्हा संकट? चीनमध्ये सापडला कोरोनासारखा नवा विषाणू, प्राण्यांपासून माणसात पसरण्याचा धोका
युक्रेन युद्ध संपल्यास, तेलाच्या किमती मोठ्या प्रमाणात खाली येतील आणि त्याचा सर्वाधिक फटका सौदी अरेबिया आणि UAE ला बसेल. भारतासाठी ही सकारात्मक बाब ठरू शकते, कारण स्वस्त तेल मिळाल्यास देशातील महागाईवर नियंत्रण ठेवणे सोपे होईल. मात्र, सर्व काही अमेरिकेच्या धोरणांवर अवलंबून असेल. जर रशियावरचे निर्बंध कायम राहिले, तर परिस्थिती फारशी बदलणार नाही. त्यामुळे पुढील काही महिने जागतिक तेल बाजारासाठी निर्णायक ठरतील.