नवी दिल्ली / इस्लामाबाद : एप्रिल 2025 मध्ये भारत आणि पाकिस्तानमध्ये भीषण उष्णतेची लाट धडकली असून, हवामान तज्ज्ञांच्या मते ही स्थिती अमेरिकेतील ‘डेथ व्हॅली’सारखी भीषण ठरू शकते. तापमान ५० अंश सेल्सिअसपर्यंत पोहोचण्याची शक्यता असून, यामुळे आरोग्य, शेती, ऊर्जा आणि दैनंदिन जीवनावर गंभीर परिणाम होणार आहेत.
उष्णतेचे सर्व विक्रम मोडणार, हवामान खात्यांचा इशारा
हवामान विभाग आणि आंतरराष्ट्रीय हवामान विश्लेषकांनी अंदाज वर्तवला आहे की भारत-पाकिस्तानमधील उत्तर आणि पश्चिम भागांमध्ये तापमान सर्वकालीन उच्चांक गाठू शकते. भारतात राजस्थान, दिल्ली, हरियाणा आणि पश्चिम उत्तर प्रदेशमध्ये एप्रिलच्या पहिल्या पंधरवड्यात तापमान ४४ अंशांपर्यंत पोहोचले आहे. राजधानी दिल्लीमध्ये तापमान सरासरीपेक्षा ५ अंशांनी जास्त नोंदवले गेले आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : ‘परदेशी शक्तींशी कट रचून बांगलादेश नष्ट करण्याचा प्रयत्न’; शेख हसीनांचा मोहम्मद युनूसवर गंभीर आरोप
आरोग्य यंत्रणेवर ताण, गावे आणि शहरांमध्ये आणीबाणीसदृश स्थिती
या तीव्र उष्णतेमुळे अनेक भागांमध्ये आरोग्य आणीबाणीसारखी परिस्थिती निर्माण झाली आहे. शेतकरी, बांधकाम कामगार आणि मैदानी काम करणाऱ्या नागरिकांना उष्माघात, चक्कर येणे आणि घामाघूम स्थितीला सामोरे जावे लागत आहे. डॉक्टरांनी सांगितले आहे की शरीराचे तापमान नियंत्रित न राहिल्यास, अचानक तब्येत बिघडण्याचे प्रमाण मोठ्या प्रमाणात वाढत आहे.
पाकिस्तानवरही उष्णतेचा प्रचंड तडाखा
पाकिस्तानमध्येही परिस्थिती गंभीर आहे. पाकिस्तान हवामान विभागाने इशारा दिला आहे की १४ ते १८ एप्रिलदरम्यान तापमान सामान्यपेक्षा ८ अंशांनी जास्त राहू शकते. बलुचिस्तानमध्ये तापमान ४९ अंश सेल्सिअसवर पोहोचू शकते. पाकिस्तान आधीच ऊर्जा आणि आर्थिक संकटात सापडलेला असताना, ही उष्णता त्यांच्या अडचणी वाढवणारी ठरणार आहे. विजेच्या टंचाईमुळे दररोज १६ तास वीजपुरवठा बंद ठेवण्याची वेळ येऊ शकते, ज्याचा परिणाम आरोग्य सुविधा, पाणीपुरवठा आणि जनजीवनावर होणार आहे.
हवामान बदलाचा गंभीर इशारा
तज्ज्ञांच्या मते, ही संपूर्ण परिस्थिती हवामान बदलाचे भयावह चित्र दर्शवते. वाढते कार्बन उत्सर्जन, जंगलतोड, शहरीकरण आणि जागतिक तापमानवाढ हे सर्व घटक पृथ्वीच्या हवामान पद्धतीवर थेट परिणाम करत आहेत. वेळेत योग्य पावले उचलली नाहीत, तर अशा उष्णतेच्या लाटा भविष्यात आणखी भयंकर स्वरूप धारण करू शकतात.
स्वतःचे संरक्षण कसे करावे?
तज्ज्ञांनी नागरिकांना काही महत्वाच्या उपाययोजना करण्याचा सल्ला दिला आहे:
-
दुपारी १२ ते ४ या वेळेत घराबाहेर जाणे टाळा
-
भरपूर पाणी प्या, शरीर निर्जलीकरण टाळा
-
हलके, सूती आणि सैलसर कपडे वापरा
-
शक्य असल्यास सावलीच्या किंवा वातानुकूलित ठिकाणी राहा
-
लहान मुले, वृद्ध आणि आजारी व्यक्ती यांची विशेष काळजी घ्या
नवीन जीवनशैलीची गरज
या उष्णतेमुळे केवळ वातावरण नाही, तर आपली जीवनशैलीही बदलण्याची गरज निर्माण झाली आहे. हवामानाशी जुळवून घेण्यासाठी वैयक्तिक आणि सामाजिक पातळीवर बदल आवश्यक आहेत. पर्यावरण संवर्धन, हरित तंत्रज्ञानाचा अवलंब आणि ऊर्जा कार्यक्षमतेवर भर देणे ही काळाची गरज बनली आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या जीवाला धोका; अवघ्या 17 वर्षांच्या मुलाने रचला हत्येचा कट, पाहा कोण?
संकटाची गंभीर जाणीव
भारत आणि पाकिस्तानमधील ही उष्णता केवळ एक हवामान घटना नसून, हवामान बदलाच्या संकटाची गंभीर जाणीव करून देणारा इशारा आहे. ही वेळ आहे. जागरूक राहण्याची, सजग राहण्याची आणि हवामान अनुकूलनाच्या दिशेने पावले उचलण्याची. अन्यथा भविष्यात, ‘डेथ व्हॅली’ हे केवळ अमेरिकेतील नाव न राहता, उपखंडाच्या वास्तवातही परिवर्तित होऊ शकते.
