इराणमध्ये सुरू आहे 'मूक क्रांती'! गांधीवादी मार्गाने हिजाब कायद्याला आव्हान; तरीही हादरली कट्टरपंथी राजवट ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
Iran women hijab rebellion 2025 news : इराणच्या (Iran) रस्त्यांवर सध्या एक असे बंड सुरू आहे ज्याचा आवाज कानाला ऐकू येत नाही, पण त्याचे प्रतिध्वनी मात्र संपूर्ण जगभर घुमत आहेत. शस्त्रे, दगडफेक किंवा कोणत्याही हिंसक घोषणांशिवाय इराणच्या महिलांनी तिथल्या कट्टरपंथी राजवटीविरुद्ध युद्ध पुकारले आहे. हे बंड आहे ‘मूक क्रांती’चे (Silent Revolution), जिथे महिला केवळ डोक्यावरचा स्कार्फ ( Hijab) बाजूला सारून सार्वजनिक ठिकाणी वावरत आहेत. महात्मा गांधींच्या सविनय कायदेभंगाच्या चळवळीची आठवण करून देणारा हा लढा आता इराण सरकारसाठी सर्वात मोठी डोकेदुखी ठरला आहे.
२०२२ मध्ये महसा अमिनी या तरुणीचा कोठडीत मृत्यू झाल्यानंतर इराणमध्ये संतापाची लाट उसळली होती. तेव्हाचे हिंसक पडसाद आता शांत झाले असले, तरी त्या रागाचे रूपांतर एका सुसंघटित आणि शांततापूर्ण धैर्यात झाले आहे. तेहरान, शिराझ आणि इस्फहान सारख्या मोठ्या शहरांमध्ये आज हजारो महिला कोणत्याही स्कार्फशिवाय रस्त्यांवर, मेट्रोमध्ये आणि शॉपिंग मॉल्समध्ये फिरताना दिसतात. त्यांच्यासाठी हिजाब न घालणे ही आता केवळ फॅशन किंवा वैयक्तिक निवड राहिलेली नाही, तर ती एका दमनकारी व्यवस्थेला दिलेली थेट राजकीय चपराक आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Arunachal Pradesh : ‘ही’ India-China संबंधात फूट पडण्याचा चाल; पेंटागॉनच्या अहवालामुळे ड्रॅगन चवताळला
इराण सरकारने २०२४ मध्ये ‘हिजाब आणि विनम्रता कायदा’ अधिक कडक केला आहे. या कायद्यानुसार नियम मोडणाऱ्या महिलांना मोठा दंड, फटके मारणे आणि १० वर्षांपर्यंतच्या तुरुंगवासाची तरतूद आहे. तरीही महिलांचे धाडस कमी झालेले नाही. आश्चर्य म्हणजे, इतका कडक कायदा असूनही सरकार कठोर कारवाई करण्यास कचरत आहे. तज्ज्ञांच्या मते, इराणमध्ये सध्या भीषण आर्थिक संकट आणि पाण्याची टंचाई आहे. अशा परिस्थितीत जर महिलांविरुद्ध बळाचा वापर केला, तर पुन्हा एकदा २०२२ सारखे मोठे जनआंदोलन उभे राहू शकते, जे सरकारला पेलवणारे नसेल.
In Iran, the Islamic regime’s morality police tried to enforce the hijab on a schoolgirl. Her classmates responded with unified strength, removing their own hijabs and risking their lives by standing together against Islamist oppression. This is what bravery and true feminism… pic.twitter.com/bOPL639iZK — Dr. Maalouf (@realMaalouf) December 7, 2025
credit : social media and Twitter
या क्रांतीचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे याला कोणताही चेहरा किंवा नेता नाही. ही एक ‘विकेंद्रित’ चळवळ आहे. शाळा-महाविद्यालयांतील मुलींपासून ते नोकरी करणाऱ्या महिलांपर्यंत सर्वजणी आपापल्या परीने यात सहभागी होत आहेत. सोशल मीडियावर विना-हिजाब फिरतानाचे व्हिडिओ शेअर करणे, महिलांचे स्वतःचे मोटारसायकल क्लब तयार करणे, यांसारख्या गोष्टींमधून त्या आपले स्वातंत्र्य साजरे करत आहेत. जेव्हा हजारो लोक एकाच वेळी कायदा मोडतात, तेव्हा तो कायदा राबवणारी यंत्रणा हतबल ठरते, हेच इराणमध्ये घडताना दिसत आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : White House : Donald Trump यांनी दक्षिण कोरियाच्या राष्ट्राध्यक्षांना दिली व्हाईट हाऊसची ‘सोन्याची चावी’; जाणून घ्या कारण
मानवाधिकार कार्यकर्त्यांच्या मते, इराणमधील ही मूक क्रांती केवळ हिजाबपुरती मर्यादित नाही, तर ती मानवी सन्मान आणि स्वातंत्र्याची मागणी आहे. आंतरराष्ट्रीय समुदाय या घडामोडींकडे मोठ्या आशेने पाहत आहे. जर इराण सरकारने आपली भूमिका बदलली नाही, तर अंतर्गत अस्थिरता वाढण्याचा धोका आहे. मात्र, इराणी महिलांनी हे सिद्ध केले आहे की, जेव्हा भीतीची भिंत कोसळते, तेव्हा जगातील सर्वात शक्तिशाली हुकूमशाहीलाही जनतेच्या शांततापूर्ण बंडापुढे झुकावे लागते.
Ans: महिला कोणतीही घोषणाबाजी न करता सार्वजनिक ठिकाणी हिजाब न घालता वावरत आहेत, जो एक प्रकारचा अहिंसक 'मूक निषेध' आहे.
Ans: हा २०२४ मध्ये लागू झालेला कायदा असून, यात हिजाब न घालणाऱ्या महिलांना मोठा आर्थिक दंड आणि तुरुंगवासाची तरतूद आहे.
Ans: सरकारला भीती आहे की, मोठ्या कारवाईमुळे २०२२ सारखे पुन्हा एकदा मोठे जनआंदोलन पेटू शकते, जे सध्याच्या आर्थिक संकटात घातक ठरेल.
