Sejjil missile range : इस्रायल-इराण संघर्षाच्या पार्श्वभूमीवर इराणने एका नवीन, अत्यंत प्रगत क्षेपणास्त्राचे अनावरण करत जागतिक पातळीवर खळबळ माजवली आहे. ‘सजील’ नावाचे हे दोन टप्प्यांचे बॅलिस्टिक मिसाइल केवळ प्रचंड मारक श्रेणीमुळे नव्हे, तर त्याच्या अचूकतेने आणि इस्रायलसारख्या प्रगत हवाई संरक्षण यंत्रणांना भेदण्याच्या क्षमतेमुळे चर्चेत आहे. या क्षेपणास्त्राचा व्हिडिओ सोशल मीडियावर तुफान व्हायरल झाला आहे, आणि लष्करी तज्ज्ञांमध्ये चिंता वाढली आहे.
सजील – इराणचा गेम-चेंजर क्षेपणास्त्र
इराणने जाहीर केले की सजील हे पूर्णपणे देशात विकसित करण्यात आलेले स्वदेशी क्षेपणास्त्र आहे. हे 2000 ते 2500 किलोमीटरच्या पल्ल्याचे असून, त्यात घन इंधन वापरले जाते, जे त्वरित लाँचसाठी उपयुक्त ठरते. यामुळे सजील अधिक लवकर हालचाल करू शकते आणि हवाई गुप्ततेने शत्रूवर घातक हल्ला करू शकते.
इराणच्या दाव्यानुसार, सजील क्षेपणास्त्र इस्रायलच्या बीअर शेवा येथील C4I लष्करी बेस आणि गव्ह-याम टेक्नॉलॉजी पार्कला लक्ष्य करण्यात यशस्वी ठरले. यामुळे इस्रायलच्या संरक्षण यंत्रणेत गोंधळ निर्माण झाला असून, या हल्ल्यातील मिसाइलच्या ढिगाऱ्यांमुळे जवळच्या रुग्णालयाचेही नुकसान झाल्याचे सांगितले जात आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : आता तैवानची बारी? चीनने सीमा ओलांडली आणि 61 फायटर जेट रवाना, ब्रिटनच्या हालचालीमुळे ड्रॅगन संतप्त
सजील विरुद्ध इस्रायली संरक्षण प्रणाली
इराणचे हे क्षेपणास्त्र इस्रायलच्या ‘आयर्न डोम’, ‘अ‍ॅरो बॅटरी’ आणि इतर अत्याधुनिक हवाई संरक्षण प्रणालींना फसवण्यास आणि भेदण्यास सक्षम असल्याचा दावा करण्यात आला आहे. सजीलचे मार्गदर्शन पद्धत, त्याचा वेग (सुमारे 6000 किमी/तास) आणि अचूकता (फक्त 10 मीटरचा फरक) यामुळे हे क्षेपणास्त्र अत्यंत प्रभावी ठरते. यात 500 ते 700 किलो पर्यंत स्फोटके वाहून नेण्याची क्षमता आहे, शिवाय सजीलमध्ये अण्वस्त्रे वाहून नेण्याचीही तयारी असल्याचा गंभीर दावा इराणकडून करण्यात आला आहे.
View this post on Instagram
credit : social media
सजील आणि रशियन इस्कंदर यामधील साम्य
सजीलची तुलना रशियाच्या इस्कंदर क्षेपणास्त्राशी होत आहे. दोन्ही क्षेपणास्त्रे घन इंधनावर चालतात, रस्त्यावरून हालचाल करू शकतात आणि शत्रूच्या हवाई संरक्षणाला चकवा देण्यास सक्षम आहेत. मात्र, इस्कंदरचा कमाल पल्ला फक्त 500 किमी आहे, तर सजीलचा पल्ला त्यापेक्षा पाचपट अधिक आहे, ज्यामुळे ते पश्चिम आशिया ते पूर्व युरोपपर्यंत पोहोचू शकते.
जलजल प्रकल्पातून सजीलचा विकास
सजील क्षेपणास्त्राचा विकास 1990 च्या दशकात सुरू झाला होता. ‘जलजल प्रकल्प’ अंतर्गत इराणने चीनकडून तांत्रिक मदत घेतली होती. 2008 मध्ये या क्षेपणास्त्राची पहिली चाचणी झाली, तर 2009 मध्ये त्यात सुधारणा करण्यात आल्या. आज, इराणच्या स्वदेशी क्षेपणास्त्र कार्यक्रमात सजील एक महत्त्वाचा टप्पा मानला जातो.
जागतिक परिणाम आणि प्रतिक्रिया
या घटनेनंतर जागतिक पातळीवरही प्रतिक्रिया उमटत आहेत. सजील क्षेपणास्त्राच्या चाचणीमुळे मध्यपूर्वेत सामरिक संतुलन बिघडण्याची शक्यता आहे. अमेरिका, इस्रायल आणि आखाती देश इराणच्या प्रत्येक हालचालीकडे बारकाईने लक्ष ठेवून आहेत. सध्या तरी इस्रायलकडून या हल्ल्याला कोणतेही अधिकृत उत्तर देण्यात आलेले नाही, मात्र संरक्षण यंत्रणा उच्च सतर्कतेवर ठेवण्यात आल्या आहेत.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : थायलंडमध्ये राजकीय खळबळ! काका आणि त्यांची खुर्ची धोक्यात, ‘17 मिनिटांच्या कॉल’मुळे पंतप्रधान अडचणीत
व्हायरल व्हिडिओ
सजील क्षेपणास्त्राचा व्हायरल व्हिडिओ आणि त्याची कार्यक्षमता पाहता, इराणने इस्रायलला सैन्यदृष्ट्या थेट आव्हान दिले आहे. यामुळे केवळ दोन्ही देशांमधील संघर्षच नव्हे, तर संपूर्ण मध्यपूर्वेतील स्थैर्यावरही परिणाम होण्याची शक्यता आहे. सजीलचे आगमन हा इराणच्या संरक्षण धोरणातील मैलाचा दगड ठरत आहे.
