Trump India Pakistan ceasefire : भारत आणि पाकिस्तानमधील युद्धबंदीच्या पार्श्वभूमीवर अमेरिकेचे माजी अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी पुन्हा एकदा वादग्रस्त विधान करत आंतरराष्ट्रीय राजकारणात खळबळ उडवून दिली आहे. फॉक्स न्यूजला दिलेल्या एका मुलाखतीत ट्रम्प यांनी दावा केला की, भारत आणि पाकिस्तानमधील तणाव इतका वाढला होता की पुढचं पाऊल ‘N’ असू शकत होतं – आणि त्यांचा ‘N’ शब्दाचा स्पष्ट संकेत अणुयुद्धाकडे होता.
ट्रम्पचा हस्तक्षेपाचा दावा, भारताने स्पष्ट नकार दिला
ट्रम्प यांनी या युद्धबंदीत अमेरिकेच्या भूमिकेला “आमचं सर्वात मोठं यश” म्हणत स्वतःचे श्रेय लाटण्याचा प्रयत्न केला आहे. मात्र, भारताने त्यांच्या या दाव्याला ठाम नकार दिला आहे. परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते रणधीर जयस्वाल यांनी स्पष्ट केले की, भारत आणि पाकिस्तानमधील युद्धबंदीचा निर्णय दोन्ही देशांच्या डीजीएमओंमधील थेट संवादातून झाला आहे, आणि यात कोणत्याही तिसऱ्या पक्षाचा हस्तक्षेप झाला नाही. भारताने नेहमीच काश्मीरप्रश्नी कोणत्याही तिसऱ्या पक्षाच्या मध्यस्थीला नकार दिला आहे. ट्रम्प यांच्या या नव्या विधानानंतरही भारताची ही भूमिका बदललेली नाही.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : भारत-जपान अंतराळ सहकार्याचा नवा अध्याय सुरु; चांद्रयान-5 साठी JAXA सोबत इस्रोची दमदार भागीदारी
‘N’ शब्दाचा अणुयुद्धाशी संदर्भ?
ट्रम्प यांनी त्यांच्या विधानात सांगितले, “तणाव इतका वाढत होता की पुढचं पाऊल ‘N’ असणार होतं. तुम्हाला माहिती आहे ‘N’ म्हणजे काय.” यावरून अनेक तज्ज्ञांनी हे स्पष्ट केलं की, ट्रम्प ‘N’ म्हणजे ‘न्युक्लिअर’ (अणुयुद्ध) असा संकेत देत होते. हा उल्लेख अतिशय गंभीर असून, ट्रम्प यांच्या वक्तव्यांनी पुन्हा एकदा दोन्ही देशांतील घडामोडींवर नवी चर्चा निर्माण केली आहे. विशेष म्हणजे, ट्रम्प यांनी याआधीही 2019 साली दावा केला होता की भारतीय पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी त्यांना काश्मीर मुद्द्यावर मध्यस्थी करण्याची विनंती केली होती – मात्र भारताने तो दावा तत्काळ फेटाळून लावला होता.
युद्धाच्या छायेतून युद्धबंदीपर्यंतचा प्रवास
२२ एप्रिल रोजी काश्मीरच्या पहलगाममध्ये झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यापासून भारत आणि पाकिस्तानमधील तणावाला सुरुवात झाली. या हल्ल्यानंतर ६ मे रोजी भारताने ‘ऑपरेशन सिंदूर’ अंतर्गत पाकिस्तानातील दहशतवादी तळांवर हल्ला केला. परिणामी, दोन्ही देशांमध्ये युद्धसदृश स्थिती निर्माण झाली.
चार दिवसांच्या तणावानंतर, १० मे रोजी भारत आणि पाकिस्तानने युद्धबंदीचा निर्णय घेतला. यानंतर ट्रम्प यांनी युद्ध टळल्याचे श्रेय स्वतःकडे घेत अनेक विधाने दिली आहेत. तथापि, भारतीय लष्कराने आणि सरकारने हे स्पष्ट केले आहे की, ही युद्धबंदी पूर्णतः द्विपक्षीय पातळीवर घेतलेला निर्णय आहे.
विधाने की गोंधळ? ट्रम्पचा दृष्टिकोन संभ्रमजनक
डोनाल्ड ट्रम्प यांचे भारत-पाकिस्तान संबंधांवरील मतप्रदर्शन अनेक वेळा परस्परविरोधी आणि अस्पष्ट राहिले आहे. एकीकडे ते मध्यस्थीचा दावा करतात, तर दुसरीकडे थेट द्विपक्षीय संवादाचे समर्थन करताना दिसतात. त्यामुळे त्यांच्या विधानांनी प्रश्न सुटण्याऐवजी अधिक गोंधळच निर्माण केला आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : भारताच्या हाती ‘ड्रॅगनचा खजिना’; चीनच्या ‘या’ गुप्त लष्करी तंत्रज्ञानावर जगाची नजर, ‘Five Eyes’ आणि फ्रान्सकडूनही मागणी
भारताची स्पष्ट भूमिका कायम
भारत सरकारची भूमिका आजही स्पष्ट आहे – जम्मू आणि काश्मीरशी संबंधित कोणताही मुद्दा फक्त भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील द्विपक्षीय चर्चेतूनच सोडवला जाईल. तिसऱ्या पक्षाचा हस्तक्षेप मान्य नाही. ट्रम्प यांच्या नव्या विधानाने नवा राजनैतिक रंग भरला असला तरी भारताचे धोरण, निर्णयप्रक्रिया आणि सार्वभौमत्व यावर कोणताही परिणाम झाला नसल्याचेच अधिकृत सूत्रांकडून स्पष्ट केले जात आहे.
