भारतातील सर्वात मोठा आयकर विभागाचा छापा
देशभरात आणि जगात अनेक मोठे आयकर छापे टाकण्यात आले आहेत. परंतु देशाच्या इतिहासातील सर्वात मोठा छापा कुठे पडला हे तुम्हाला माहिती आहे का? हा छापा १० दिवस चालला, ज्यामुळे केवळ अधिकारीच नव्हे तर मशीनही थकल्या. इतकी रोख रक्कम जप्त करण्यात आली की तुम्हाला आश्चर्य वाटेल. छापे टाकल्यानंतर, आयकर विभागाने जप्त केलेले पैसे ट्रकमध्ये भरले.
देशातील सर्वात मोठा आयकर छापा ओडिशामध्ये टाकण्यात आला. बौद्ध डिस्टिलरिज प्रायव्हेट लिमिटेड या दारू उत्पादक कंपनीच्या अनेक विभागांवर छापे टाकण्यात आले. या छाप्याची तीव्रता यावरून अंदाज लावता येते की आयकर विभागाने जमिनीखाली गाडलेल्या मौल्यवान वस्तू शोधण्यासाठी छाप्यादरम्यान स्कॅनिंग व्हील मशीन बसवली. छापे टाकल्यानंतर, जप्त केलेले पैसे ट्रकमध्ये भरण्यात आले आणि कडक सुरक्षेत विभागाच्या कार्यालयात जमा करण्यात आले. १० दिवसांच्या प्रयत्नांनंतर, या छाप्यात ३५२ कोटी रुपये जप्त करण्यात आले.
आयकर विभागाने ३ डझन नोटा मोजण्याच्या यंत्रांचीही मागणी केली. शिवाय, मोठ्या प्रमाणात रोख रक्कम जप्त झाल्यामुळे, नोटा मोजण्यासाठी विविध बँकांमधील कर्मचाऱ्यांना बोलावण्यात आले. आयकर विभागाच्या पथकांनी विविध ठिकाणी छापे टाकून ही कारवाई केली. ही आयकर विभागाची आतापर्यंतची सर्वात मोठी कारवाई मानली जाते.
यानंतर, ऑगस्टमध्ये, केंद्र सरकारने छापेमारीचे नेतृत्व करणाऱ्या आयकर विभागाच्या अधिकाऱ्यांचा सन्मान केला, ज्यात आयकर तपास विभागाचे प्रधान संचालक एसके झा आणि अतिरिक्त संचालक गुरप्रीत सिंग यांचा समावेश होता. हा छापा केवळ आयकर विभागाच्या यशाचे प्रतीक नव्हता तर भ्रष्टाचार आणि काळ्या पैशाविरुद्ध सरकारची सततची कारवाई असल्याचेही दाखवून दिले.
१६ जुलै १९८१ रोजी ९० हून अधिक आयकर अधिकाऱ्यांनी एकाच वेळी कानपूरमधील प्रसिद्ध उद्योगपती, माजी पंजाब विधानसभेचे सदस्य आणि राज्यसभा खासदार सरदार इंदर सिंग यांच्या घरावर छापे टाकले. या अधिकाऱ्यांसोबत सुमारे २०० पोलीस अधिकारी होते. हा छापा तीन रात्री आणि दोन दिवस चालला. इंदर सिंग यांनी कानपूरचे महापौर म्हणूनही दोनदा काम केले होते. या छाप्यादरम्यान, मोठ्या प्रमाणात लपवून ठेवलेली मालमत्ता आणि रोख रक्कम सापडली, ज्यामुळे लोकांचे लक्ष वेधले गेले. कानपूरमधील तिलक नगर, लाजपत नगर आणि आर्य नगर येथील सरदार इंदर सिंग यांच्या जवळच्या सहकाऱ्यांच्या जागेवर आणि पंकी आणि फजलगंजमधील सिंग इंजिनिअरिंग वर्क्स प्रायव्हेट लिमिटेडच्या कारखान्यांवरही छापे टाकण्यात आले. या सर्व ठिकाणी सीलबंद करण्यात आले. कानपूर, मसूरी आणि दिल्लीतील लॉकर उघडण्यात आले. छाप्याच्या पहिल्या दिवशी कानपूरमध्ये ९.२ दशलक्ष रुपये रोख जप्त करण्यात आले. सोने, दागिने आणि मुदत ठेवी देखील सापडल्या. जेव्हा छापा दिल्लीत पोहोचला तेव्हा ७२,००० रुपये रोख आणि १.१ लाख रुपये मुदत ठेव पावत्या जप्त करण्यात आल्या, एकूण १.३ कोटी रुपये. पुढील दोन दिवसांत ३० लाख रुपयांच्या सोन्याच्या बार जप्त करण्यात आल्या. त्या सर्व मोजण्यासाठी स्थानिक रिझर्व्ह बँकेच्या शाखेत १८ तास लागले. हा छापा २०१८ च्या अजय देवगणच्या ‘रेड’ या चित्रपटात चित्रित करण्यात आला होता. या छाप्यातून जप्त केलेली रक्कम आज जरी लहान वाटत असली तरी, त्या काळात ती एक मोठी रक्कम होती, ज्यामुळे केवळ राजकीय वर्तुळातच नव्हे तर देशभरात खळबळ उडाली.
