(फोटो सौजन्य: Pinterest)
नवरात्री २०२५ चा उत्सव देशभरात मोठ्या जल्लोषात साजरा होत आहे. देवी मंदिरांमध्ये भक्तांची गर्दी उसळलेली दिसते. पण तुम्हाला माहिती आहे का, की फक्त भारतातच नाही तर बांगलादेशातही एक असे अद्भुत मंदिर आहे, जे थेट सतीमातेच्या कथा-पुराणांशी जोडलेले आहे? हे मंदिर म्हणजे ढाकेश्वरी मंदिर (Dhakeshwari Temple). श्रद्धा, इतिहास आणि संस्कृतीचा संगम असलेले हे ठिकाण आजही करोडो हिंदूंसाठी आस्थेचे एक मोठे केंद्र मानले जाते. चला तर, या मंदिराशी निगडित काही रोचक माहिती जाणून घेऊया.
IRCTC Tour Package: केरळच्या मोहक प्रवासाची सुवर्णसंधी; जाणून घ्या IRCTC चे ‘लक्झ एस्केप’ पॅकेज
पौराणिक महत्त्व
किंवदंतीनुसार, भगवान शिव सतीमातेचे देह अवशेष पृथ्वीवर घेऊन फिरत होते. त्यावेळी त्यांच्या मुकुटातील रत्न या स्थळी पडले. त्यामुळेच ढाकेश्वरी मंदिराला शक्तीपीठाचे स्थान प्राप्त झाले आहे. येथे विराजमान देवीला “माता ढाकेश्वरी” म्हणून ओळखले जाते आणि त्यांना शक्तीस्वरूप मानून पूजा केली जाते.
ढाकेश्वरी मंदिराचा इतिहास
इतिहासकारांचे मत आहे की १२व्या शतकात राजा बल्लाल सेन यांनी या मंदिराचे बांधकाम केले. शतकानुशतके या मंदिराने अनेक चढ-उतार पाहिले – कधी आक्रमणामुळे हानी झाली तर कधी नव्याने पुनर्बांधणी होऊन मंदिर अधिक भव्य झाले. आजही या मंदिराच्या भिंती आणि प्रांगण भूतकाळाच्या कथा सांगतात.
स्थापत्याची वैशिष्ट्ये
मध्ययुगीन बंगालच्या स्थापत्यशैलीची झलक या मंदिरात दिसून येते. मुख्य गर्भगृहात देवीची प्रतिमा आहे, तर आजूबाजूला छोटे मंदिर बांधले गेलेले आहेत. मंदिराच्या उत्तरेकडील भागात भगवान शिवाचे चार मंदिरे असून त्यामध्ये शिवलिंगाची स्थापना केलेली आहे. धार्मिकतेसोबतच सांस्कृतिक वारसा म्हणूनही हे स्थापत्य अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते.
स्वातंत्र्य संग्राम आणि पुनर्निर्माण
१९७१ च्या बांगलादेश स्वातंत्र्य संग्रामात पाकिस्तानी सैन्याच्या हल्ल्यांत मंदिराला मोठे नुकसान झाले. तरीही श्रद्धा डगमगली नाही. नंतर मंदिराचे नूतनीकरण झाले आणि नव्या तेजाने ते उभे राहिले. मूळ प्राचीन प्रतिमा विभाजनाच्या काळात पश्चिम बंगालमध्ये नेण्यात आली होती. आता येथे महिषासुरमर्दिनी रूपातील प्रतिकृती स्थापित आहे, ज्यांच्या सोबत लक्ष्मी, सरस्वती, गणेश आणि कार्तिकेय यांच्या मूर्तीही आहेत.
जगातील अनोख शक्तिपीठ जिथे देवीने स्वतःच कापलं होत आपलं शीर, मातेच अद्भुत स्वरूप इथेच पाहता येईल
सांस्कृतिक प्रतीक
१९९६ मध्ये या मंदिराला “ढाकेश्वरी राष्ट्रीय मंदिर” हा दर्जा मिळाला. आज ते केवळ उपासनेचे ठिकाण नसून बांगलादेशाच्या सांस्कृतिक ओळखीचे प्रतीक बनले आहे. विशेषतः नवरात्रासह इतर सणांमध्ये येथे भव्य पूजाविधी आणि उत्सव साजरे होतात, ज्यात हजारो भक्त सहभागी होतात. ढाकेश्वरी मंदिर हे केवळ धार्मिक स्थळ नाही, तर इतिहास, संस्कृती आणि श्रद्धेचे केंद्रबिंदू आहे. १२व्या शतकापासून आजपर्यंत हिंदू समाजासाठी हे मंदिर आस्थेचे स्थळ राहिले असून ढाका शहराच्या ओळखीशी घट्ट जोडले गेले आहे.
