longest day 2025 : आज वर्षातील सर्वात मोठा दिवस; पाहा ‘उन्हाळी संक्रांती’चे खगोलशास्त्रीय आणि सांस्कृतिक महत्त्व

Yoga Day vs The Longest Day : 21 जून हा दिवस खगोलशास्त्र, हवामानशास्त्र आणि संस्कृतीच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाचा मानला जातो. उत्तर गोलार्धात याच दिवशी ‘उन्हाळी संक्रांती’ (Summer Solstice) होते.

longest day 2025 : आज वर्षातील सर्वात मोठा दिवस; पाहा ‘उन्हाळी संक्रांती’चे खगोलशास्त्रीयआणि सांस्कृतिक महत्त्व ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)

Follow Us:

Follow Us:

Yoga Day vs The Longest Day : २१ जून हा दिवस खगोलशास्त्र, हवामानशास्त्र आणि संस्कृतीच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाचा मानला जातो. उत्तर गोलार्धात याच दिवशी ‘उन्हाळी संक्रांती’ (Summer Solstice) होते. याचा अर्थ असा की, या दिवशी सूर्य थेट कर्कवृत्तावर चमकतो आणि संपूर्ण वर्षातील सर्वात जास्त सूर्यप्रकाश मिळतो. परिणामी, २१ जून हा दिवस वर्षातील सर्वात मोठा दिवस असतो, तर रात्र सर्वात लहान.

खगोलशास्त्रीय कारण काय?

पृथ्वी तिच्या अक्षावर २३.५ अंश झुकलेली आहे आणि सूर्याभोवती परिभ्रमण करत असते. या झुकावामुळे २१ जून रोजी सूर्याचे थेट किरण उत्तर गोलार्धात कर्कवृत्तावर पडतात. त्यामुळे उत्तर गोलार्धातील भागात सूर्य लवकर उगवतो आणि उशिरा मावळतो. यामुळेच दिवस लांबट जातो. उदाहरणार्थ, २१ जून रोजी भारतातील श्रीनगरमध्ये दिवस १४ तास ३२ मिनिटांचा असतो, तर मुंबईत तो सुमारे १३ तास १६ मिनिटांचा असतो. या उलट, दक्षिण गोलार्धात (जसे की ऑस्ट्रेलिया, न्यूझीलंड) या दिवशी सूर्य उशिरा उगवतो आणि लवकर मावळतो. त्यामुळे सर्वात लहान दिवस असतो – सिडनीसारख्या शहरात दिवस फक्त ९ तास ५३ मिनिटांचा असतो.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : आता तैवानची बारी? चीनने सीमा ओलांडली आणि 61 फायटर जेट रवाना, ब्रिटनच्या हालचालीमुळे ड्रॅगन संतप्त

हवामानशास्त्रीय परिणाम

या दिवशी उत्तर गोलार्धात उन्हाळ्याचा शिखरबिंदू गाठलेला असतो. सूर्यप्रकाश जास्त प्रमाणात मिळाल्यामुळे तापमान वाढते. शेतीसाठी, हा काळ सूर्यफूल, कापूस, भुईमूग अशा उन्हाळी पिकांसाठी अनुकूल असतो. उष्णतेचा परिणाम आरोग्यावरही होतो, म्हणून अनेक ठिकाणी उष्माघाताचा धोका वाढतो.

आंतरराष्ट्रीय योग दिनाचे महत्त्व

२१ जूनचा आणखी एक महत्त्वाचा पैलू म्हणजे तो आंतरराष्ट्रीय योग दिन म्हणून साजरा केला जातो. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी २०१४ मध्ये संयुक्त राष्ट्रसंघात ही संकल्पना मांडली होती. त्याला १७७ देशांनी समर्थन दिले आणि २१ जून २०१५ पासून हा दिवस योग दिन म्हणून साजरा होऊ लागला. या दिवशी राजपथावर ३५,९८५ लोकांसह एकत्र योग करून दोन गिनीज वर्ल्ड रेकॉर्ड प्रस्थापित करण्यात आले होते. २०२५ साठी योग दिनाची थीम आहे – “एक पृथ्वी, एक आरोग्यासाठी योग”, जी आरोग्य आणि पर्यावरणीय शाश्वततेवर लक्ष केंद्रित करते. ही थीम जागतिक हवामान परिषद COP29 च्या उद्दिष्टांशी सुसंगत आहे.

दक्षिण गोलार्धात काय घडते?

२१ जून हा ऑस्ट्रेलिया, अर्जेंटिना, दक्षिण आफ्रिका यांसारख्या दक्षिण गोलार्धातील देशांसाठी हिवाळ्याची सुरुवात मानली जाते. तेथे सूर्याची किरणे तिरकी पडतात, त्यामुळे तापमान कमी असते आणि रात्री लांब असतात. त्या ठिकाणी २१ डिसेंबर हा सर्वात मोठा दिवस असतो.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : थायलंडमध्ये राजकीय खळबळ! काका आणि त्यांची खुर्ची धोक्यात, ‘17 मिनिटांच्या कॉल’मुळे पंतप्रधान अडचणीत

प्रकाश, ऊर्जा आणि संतुलनाचे प्रतीक

२१ जून हा केवळ वैज्ञानिकदृष्ट्या नव्हे तर सांस्कृतिक आणि आरोग्याच्या दृष्टीनेही अत्यंत महत्त्वाचा दिवस आहे. पृथ्वीच्या झुकावामुळे आणि सूर्यासमोरील स्थानामुळे हा दिवस ‘उन्हाळी संक्रांती’ म्हणून ओळखला जातो. उत्तर गोलार्धात प्रकाश, ऊर्जा आणि संतुलनाचे प्रतीक असणारा हा दिवस आता योगासारख्या भारतीय जीवनपद्धतीच्या जागतिक प्रसारासाठीही महत्त्वाचा ठरतो.

Web Title: June 21 the longest day holds astronomical weather and cultural importance

Get Latest  Marathi News ,  Maharashtra News and  Marathi News from Politics,  Election News ,  Sports News ,  Entertainment News,  Business News and   Religion News only on Navarashtra.com