गुवाहाटी टर्मिनलचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदींच्या हस्ते उद्घाटन
या टर्मिनलच्या डिझाइनचे अनावरण फेब्रुवारीमध्ये अॅडव्हान्टेज आसाम 2.0 या कार्यक्रमात पंतप्रधानांनी केले होते. आज झालेल्या उद्घाटनानंतर फेब्रुवारीअखेरपर्यंत कामकाज सुरू होण्याची अपेक्षा असून, भारतातील विमानतळ पायाभूत सुविधा आता ज्या वेगाने संकल्पित, उभारल्या, चाचणी घेतल्या आणि प्रत्यक्ष कार्यान्वयनासाठी सज्ज केल्या जात आहेत, त्याचे हे ठळक उदाहरण आहे. म्युनिक, जर्मनी येथील तज्ज्ञ व्हिजिटिंग टीमच्या सहाय्याने राबविण्यात आलेल्या व्यापक ऑपरेशनल रेडिनेस अँड एअरपोर्ट ट्रान्स्फर (ओआरएटी) कार्यक्रमामुळे प्रणाली, प्रक्रिया, कर्मचारी आणि प्रवासी प्रवाह यांचे समन्वय साधून पहिल्या दिवसापासूनच सुरक्षित व सुलभ संचालन सुनिश्चित करण्यात आले आहे.
टर्मिनलला देण्यात आले नाव
प्रादेशिक ओळखीवर आधारित आधुनिक प्रवेशद्वार म्हणून संकल्पित या टर्मिनलला योग्यरित्या “द बॅम्बू ऑर्किड्स” असे नाव देण्यात आले आहे. आसामची ओळख असलेली कोपोऊ फूल (फॉक्सटेल ऑर्किड) तसेच आसाममधील भोलुका बांबू आणि अरुणाचल प्रदेशातील अपाटानी बांबू यांसारख्या स्थानिक बांबू जातींमधून या रचनेला प्रेरणा मिळाली आहे.
नैसर्गिक साहित्य, मुबलक नैसर्गिक प्रकाश आणि समकालीन डिझाइन यांचा मिलाफ करत हे वास्तुशिल्प ईशान्येच्या पर्यावरणीय आणि सांस्कृतिक समृद्धीचे प्रतिबिंब आहे. टर्मिनलमध्ये सुमारे 140 मेट्रिक टन स्थानिक पातळीवर मिळवलेल्या बांबूचा वापर करण्यात आला असून, पारंपरिक कारागिरीला आधुनिक अभियांत्रिकीच्या माध्यमातून नव्याने साकार करणाऱ्या, निसर्गप्रेरित विमानतळ वास्तुशिल्पाच्या भारतातील ठळक उदाहरणांपैकी हे एक आहे.
हा प्रकल्प गुवाहाटी इंटरनॅशनल एअरपोर्ट लिमिटेडने विकसित केला असून, ऑपरेशन्स अदानी एअरपोर्ट होल्डिंग्स लिमिटेड (एएएचएल) कडून चालवले जातील. डिझाइनमधील उत्कृष्टता, अभियांत्रिकी क्षमता, ओआरएटी-आधारित तयारी आणि वेळेत पूर्णत्व—या सर्वांचा संगम साधणाऱ्या अदानी समूहाच्या एकात्मिक पायाभूत सुविधा उभारणी दृष्टिकोनाचे हे टर्मिनल उत्तम उदाहरण आहे.
काय म्हणाले पंतप्रधान
या उद्घाटनाला व्यापक राष्ट्रीय संदर्भ देताना, माननीय पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी याला ईशान्येत, विशेषतः आसाममध्ये सुरू असलेल्या व्यापक “विकास का उत्सव”चा भाग असल्याचे म्हटले. ‘अॅक्ट ईस्ट’ धोरणांतर्गत आसाम भारताचे पूर्वेकडील प्रवेशद्वार म्हणून उदयास येत असल्याचे त्यांनी नमूद केले. बांबू-समृद्ध टर्मिनल हे सामर्थ्य, शाश्वतता आणि विकसित भारताला गती देण्यात आसामची वाढती भूमिका यांचे प्रतीक असल्याचेही त्यांनी सांगितले, जेव्हा भारत जगातील तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था होण्याच्या दिशेने वाटचाल करत आहे.
गौतम अदानींनी व्यक्त केली भावना
या प्रसंगी प्रतिक्रिया देताना, अदानी समूहाचे अध्यक्ष गौतम अदानी म्हणाले, “गुवाहाटी टर्मिनल हे दाखवते की जागतिक दर्जाची विमानतळ पायाभूत सुविधा अत्यंत वेगाने उभारली जाऊ शकतात, त्यासोबतच त्या स्थानिक ओळखीशी खोलवर जोडलेल्याही राहू शकतात. हे ईशान्येतील कनेक्टिव्हिटी मजबूत करेल, आर्थिक वाढीस पाठबळ देईल आणि प्रवाशांना सुलभ व आधुनिक प्रवासाचा अनुभव देईल.”
डिजीयात्रा-सक्षम प्रक्रिया, स्मार्ट चेक-इन प्रणाली आणि प्रशस्त प्रवासी क्षेत्रांसह सुसज्ज असलेले हे टर्मिनल 2032 पर्यंत वार्षिक 13.1 दशलक्ष प्रवासी हाताळण्याची क्षमता ठेवून डिझाइन करण्यात आले आहे. आर्थिक वर्ष 2024–25 मध्ये गुवाहाटी विमानतळाने 6.50 दशलक्ष प्रवासी हाताळले, ज्यातून या प्रदेशातील वेगाने वाढत असलेली विमान वाहतुकीची मागणी स्पष्ट होते. सध्या गुवाहाटी हे भारतातील दहावे सर्वाधिक वर्दळीचे विमानतळ असून, ईशान्येतील सर्व आठ राज्यांसाठी एक महत्त्वाचे केंद्र आहे.
किती कोटींची गुंतवणूक
संपूर्ण विमानतळ विकास प्रकल्पात ₹5,000 कोटींची गुंतवणूक करण्यात आली असून, त्यापैकी ₹1,000 कोटी मेंटेनन्स, रिपेअर अँड ओव्हरहॉल (एमआरओ) सुविधांसाठी राखीव आहेत. प्रस्तावित एकात्मिक देशांतर्गत व आंतरराष्ट्रीय कार्गो पायाभूत सुविधांमुळे व्यापार, लॉजिस्टिक्स आणि रोजगारनिर्मितीला आणखी चालना मिळणार आहे.
हा गुवाहाटीचा टप्पा एएएचएलच्या नेतृत्वाखाली सुरू असलेल्या राष्ट्रीय पातळीवरील विमानवाहतूक विस्ताराचा भाग आहे. याच गतीने 25 डिसेंबरला नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळ (एनएमआयए) या भारतातील सर्वात मोठ्या ग्रीनफिल्ड विमानतळ प्रकल्पांपैकी एका प्रकल्पाचे नियोजित ऑपरेशनल उद्घाटनही होणार आहे.
एकत्रितपणे पाहता, या घडामोडी भारताच्या बदलत्या पायाभूत सुविधा परिदृश्याचे प्रतिबिंब आहेत—जिथे वेग, व्यापकता, ऑपरेशनल तयारी आणि डिझाइनमधील उत्कृष्टता यांचा संगम साधून भविष्यासाठी सज्ज अशी विकासाची प्रवेशद्वारे निर्माण होत आहेत.
