मुघलांना तीव्र विरोध करणारी हिंदू राणी दुर्गावती ही तिच्या पराक्रमामुळे सर्वांच्या स्मरणात राहिली (फोटो - सोशल मीडिया)
भारतावर अनेक वर्षे मुस्लीम राजांची राजवट होती. यामध्ये अनेक जाचक आणि जुलमी शासनकर्ते होऊन गेले ज्यांनी हिंदू समाजाला अक्षरशः मेटाकुटीला आणले होते. हिंदू स्त्रियांवर अत्याचार आणि हिंदू मंदिरे उद्धवस्त करण्यामध्ये या शासनकर्त्यांना मोठे शौर्य वाटत होते. मात्र मुगलांसमोर कधीही न झुकणारी अशी एक हिंदू राणी आहे जिने आपल्या शौर्याने इतिहासाच्या पानांवर सुवर्णाक्षरांनी नाव कोरले.
पराक्रम अन् धाडसाचे मूर्तीमंत उदाहरण असलेली राणी दुर्गावती असे तिचे नाव. राणी दुर्गावती ही धाडस आणि बलिदानासाठी नेहमीच सर्वांच्या लक्षात राहिली आहे. गोंडवाना राज्यातील एक योद्धा राणी होती, जिने मुघलांशी शौर्याने लढा दिला आणि आपल्या मातृभूमीचे रक्षण करण्यासाठी आपले जीवनाची आहुती दिली.
राणी दुर्गावतीचा जन्म ५ ऑक्टोबर १५२४ रोजी कालिंजर किल्ल्यावर (बांदा, उत्तर प्रदेश) येथे झाला. तिचा जन्म दुर्गाष्टमीला झाला, म्हणून तिला साक्षात दुर्गा हे नाव देण्यात आले. राणीचे वडील राजा कीर्ती सिंह चंदेल होते आणि ती त्यांची एकुलती एक मुलगी होती.
राजकीय बातम्या वाचण्यासाठी क्लिक करा
विवाह झाला अन् आली राज्यकारभाराची जबाबदारी
राणी दुर्गावतीचा विवाह गोंडवानाचा राजा संग्राम शाह यांचा मुलगा दलपत शाह यांच्याशी झाला होता. त्यांच्या लग्नानंतर फक्त चार वर्षांनी राजा दलपत शाह यांचे निधन झाले. त्यावेळी त्यांचा मुलगा नारायण हा फक्त तीन वर्षांचा होता. राणी दुर्गावतीने तिच्या मुलाच्या तरुणपणीच राज्याची सूत्रे हाती घेतली. सध्याचे जबलपूर राणीच्या राजवटीचे केंद्र होते.
मुघलांशी केले सामर्थ्यवान युद्ध
१५६२ मध्ये, मुघल सम्राट अकबराच्या सैन्याने गोंडवानावर आक्रमण केले. संख्याबळापेक्षा जास्त असूनही, राणी दुर्गावतीने शौर्याने लढा दिला. सुरुवातीला, तिच्या सैन्याने मुघलांना माघार घेण्यास भाग पाडले, परंतु ते दुसऱ्या दिवशी अधिक सैन्यासह परतले. राणी दुर्गावती तिच्या पांढऱ्या हत्तीवर स्वार होऊन रणांगणावर लढा देत राहिली. युद्धादरम्यान, तिचा मुलगा जखमी झाला आणि तिने त्याला सुरक्षित ठिकाणी पाठवले. तिच्याकडे फक्त ३०० सैनिक शिल्लक होते आणि ती स्वतः गंभीर जखमी झाली.
राणी दुर्गावतीचे बलिदान
जखमी असताना, तिच्या सैनिकांनी तिला तिचा जीव वाचवण्याची विनंती केली, परंतु तिने माघार घेण्यास नकार दिला. तिने तिचे दिवाण आधार सिंह यांना तिचा जीव घेण्यास सांगितले, परंतु ते तसे करू शकले नाहीत. शेवटी, राणी दुर्गावतीने तिचा खंजीर छातीत भोसकून स्वतःचे बलिदान दिले. तिचे बलिदान तिच्या मातृभूमीचे आणि स्वाभिमानाचे रक्षण करण्याचे प्रतीक मानले जाते.
महाराष्ट्रसंबंधित बातम्या वाचण्यासाठी क्लिक करा
वारसा आणि प्रेरणा
राणी दुर्गावतीचे धाडस आणि बलिदान लोकांना प्रेरणा देत राहते. तिला भारतातील महान राणी आणि नायिकांपैकी एक मानले जाते आणि महाराणा प्रताप सारख्या योद्ध्यांशी तुलना केली जाते. गोंडवानाची ही शूर महिला भारतीय इतिहासात एक अमर आख्यायिका बननू राहिली. राणी दुर्गावती अशी हिंदू राणी होती तिने मृत्यूला जवळ केले पण मुघलांपुढे झुकली नाही.
