(फोटो सौजन्य – Pinterest)
चैत्र नवरात्र हा हिंदू धर्मातील प्रमुख सणांपैकी एक महत्त्वाचा सण आहे. या काळात देवी दुर्गा आणि तिच्या नऊ दिव्य रूपांची पूजा केली जाते. यासह, हिंदू चंद्र नववर्षाची सुरुवात होते आणि यावेळी संपूर्ण भारतभर चैत्र नवरात्री मोठ्या भक्तिभावाने साजरी केली जाते. या सणानिमित्त भाविक देवीच्या मंदिरांना भेट देऊन देवीचे दर्शन घेतात. अशा परिस्थितीत जर तुम्ही नवरात्रीच्या निमित्ताने देवीच्या प्राचीन मंदिरांना भेट देण्याचा विचार करत असाल तर आज आम्ही तुम्हाला भारतातील सर्वात जुन्या दुर्गा मंदिराबद्दल सांगणार आहोत. नवरात्रीच्या निमित्ताने येथे वेगळेच वैभव पाहायला मिळते. या मंदिराचा इतिहास आणि इथे कसे जायचे याविषयी चला सविस्तर जाणून घेऊया.
हे आहे देशातील सर्वात जुने मंदिर
आपण ज्या दुर्गा मंदिराविषयी बोलत आहोत त्याचे नाव ‘मां मुंडेश्वरी मंदिर’ आहे, जे बिहारमधील कैमूर जिल्ह्यातील रामगढ गावातील पनवारा टेकडीवर आहे. आम्ही तुम्हाला सांगतो की, हे मंदिर सुमारे 600 फूट टेकडीवर वसले आहे. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार हे मंदिर सुमारे 1900 वर्षे जुने आहे. यासोबतच मंदिराबद्दल अनेक कथा प्रचलित आहेत.
मंदिराची पौराणिक कथा
मुंडेश्वरी देवी मंदिरात गणेश, सूर्य आणि विष्णू या देवतांचे निवासस्थान आहे. भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षणनुसार, हे मंदिर 108 ई. मध्ये बांधण्यात आले आणि 1915 पासून ते संरक्षित स्मारक आहे. मुंडेश्वरी मंदिर हे नागारा शैलीतील मंदिर वास्तुकलेचे सर्वात जुने उदाहरण आहे. हे मंदिर इतर मंदिरांच्या तुलनेत खूपच वेगळे आहे. पौराणिक कथेनुसार, ज्या ठिकाणी हे मंदिर बांधले गेले होते, तेथे देवी मातेने चंद-मुंडा नावाच्या राक्षसांचा वध केला होता, त्यानंतर हे मंदिर माता मुंडेश्वरी देवी म्हणून ओळखले जाऊ लागले. मंदिराच्या आजूबाजूला तुम्हाला अनेक शिलालेख पाहायला मिळतील.
नवरात्रीला केली जाते विशेष पूजा
असे मानले जाते की, या मंदिरातील विधी आणि पूजा कोणत्याही व्यत्ययाशिवाय केली जाते. त्यामुळे मुंडेश्वरी हे जगातील सर्वात प्राचीन हिंदू मंदिरांपैकी एक मानले जाते. मुंडेश्वरी मंदिरात नवरात्री, रामनवमी आणि शिवरात्रीला विशेष पूजेचे आयोजन केले जाते, ज्यात दरवर्षी मोठ्या संख्येने भाविक सामील होतात. सध्या येथे नवरात्रीची विशेष पूजा आयोजित करण्याची तयारी सुरू आहे, ज्यात तुम्हीही सहभागी होऊ शकता.
भक्तांना करावे लागेल या नियमांचे पालन
माँ मुंडेश्वरी देवी मंदिरात येणाऱ्या भाविकांना काही नियमांचे पालन करणे आवश्यक आह. यानुसार, मंदिर प्रशासनाने सांगितले की येथे येणाऱ्या प्रत्येक भाविकाने मंदिराच्या भिंतीवर नारळ फोडू नये किंवा सिंदूर लावू नये. यासोबतच सभ्य कपडे घालून मंदिरात प्रवेश दिला जाणार नाही.
भारतातील ब्लू सिटी माहिती आहे का? सूर्यास्तानंतरचे इथले अलौकिक दृश्य डोळ्यात साठवून ठेवण्यासारखे आहे
कसे जायचे मंदिरात?
ट्रेन:
जर तुम्ही ट्रेनने येत असाल, तर मां मुंडेश्वरी मंदिरासाठी सर्वात जवळचे रेल्वे स्टेशन हे भभुआ रोड (मोहनिया) रेल्वे स्टेशन आहे, जे मंदिरापासून सुमारे 22 किलोमीटर अंतरावर गया-मुगलसराय रेल्वे मार्गावर आहे. येथून तुम्ही बस, ऑटो किंवा टॅक्सीने मंदिरापर्यंत पोहोचू शकता. हे मंदिर 600 फूट उंच टेकडीवर वसलेले आहे, त्यामुळे तुम्ही चढण्यासाठी मानसिकदृष्ट्या तयार असले पाहिजे.
हवाई मार्ग:
जर तुम्ही विमानाने येत असाल, तर आम्ही तुम्हाला सांगतो, लाल बहादूर शास्त्री आंतरराष्ट्रीय विमानतळ, वाराणसी, ज्याला सामान्यतः बाबतपूर विमानतळ म्हणून ओळखले जाते, हे मंदिराच्या सर्वात जवळचे विमानतळ आहे. या विमानतळापासून मंदिराचे अंतर 102 किमी आहे. येथून तुम्ही बस किंवा टॅक्सीने मंदिरापर्यंत पोहोचू शकता.
रस्ते मार्ग:
तुम्ही जर रस्त्याने येत असाल तर आम्ही तुम्हाला सांगतो की मुंडेश्वरी हे भारतातील बिहार राज्यातील कैमूर जिल्ह्यात स्थित एक पवित्र तीर्थक्षेत्र आहे. हे राज्य महामार्ग 14 आणि राष्ट्रीय महामार्ग 2 च्या छेदनबिंदूवर, कैमूर जिल्ह्यातील मोहनिया शहरापासून 22 किमी अंतरावर आहे. यासोबतच तुम्ही NH-30 मोहनिया या मार्गाने देखील मंदिरात जाऊ शकता.