बद्धकोष्ठतेचा हृदयावर काय परिणाम होतो (फोटो सौजन्य - iStock)
दीर्घकालीन बद्धकोष्ठता ही केवळ तुमच्या पचनसंस्थेवरच परिणाम करते असे नाही तर ती तुनच्या हृदयावरही दबाव आणू शकते. हे विशेषतः वयोवृध्दांमध्ये किंवा आधीच हृदयरोग असलेल्या व्यक्तींमध्ये आढळून येऊ शकते. म्हणूनच, कोणताही विलंब न करता बद्धकोष्ठतेचे व्यवस्थापन करणे गरजेचे आहे.
सध्या, मोठ्या संख्येने लोक बद्धकोष्ठतेचा त्रास सहन करतात. हे खूपच चिंताजनक आणि लाजिरवाणे असू शकते. बद्धकोष्ठतेची लक्षणे म्हणजे आठवड्यातून तीनपेक्षा कमी मलविसर्जन करणे, कडक, कोरडे मल, मल विसर्जनास त्रास होणे किंवा वेदना होणे, पेट पूर्णपणे रिकामे झाल्यासारखे न वाटणे आणि पोट फुगणे किंवा अस्वस्थता जाणवणे. बद्धकोष्ठतेच्या कारणांमध्ये म्हणजे फायबरयुक्त आहाराचे प्रमाण कमी असणे, पाणी कमी पिणे, शारीरिक हालचालींचा अभाव, काही औषधे (जसे की वेदनाशामक किंवा अँटीडिप्रेसेंट्स), वेळीच मलविसर्जन न करणे आणि थायरॉईड समस्या, मधुमेह किंवा इरिटेबल बोवेल सिंड्रोम (IBS) यांचा समावेश आहे.
काय सांगतात तज्ज्ञ
तज्ज्ञांनी दिली महत्त्वाची माहिती
मुंबईतील अपोलो स्पेक्ट्रा हॅास्पीटलचे जनरल सर्जन डॉ. लक्ष्मण साळवे सांगतात की , लोकांना बद्धकोष्ठतेबद्दल चर्चा करण्यास अनेकदा लाज वाटते. या समस्येकडे दुर्लक्ष केल्याने गंभीर परिणाम होऊ शकतात, ज्यामध्ये आतड्यांचे नुकसान, मूळव्याध आणि हृदयाचा धोका वाढणे यांचा समावेश आहे. आतड्यांचे आरोग्य आणि हृदयाचे आरोग्य यांचा जवळचा संबंध आहे. बद्धकोष्ठता ही अनेकदा किरकोळ पचन समस्या म्हणून नाकारली जाते, परंतु ती हृदयाच्या आरोग्यावर परिणाम करू शकते.
Constipation: बद्धकोष्ठता आहे की नाही कसे ओळखाल? डॉक्टरांनी सांगितलेली लक्षणे ओळखाच
रक्तदाबात धोकादायक वाढ
रक्तदाब अचानक वाढू शकतो
आतड्यांवर सतत ताण आल्याने रक्तदाबात तात्पुरती पण धोकादायक वाढ होऊ शकते. हृदयरोगाचा वैद्यकिय इतिहास असलेल्या लोकांसाठी, यामुळे छातीत दुखणे, एरिथमिया किंवा क्वचित प्रसंगी हृदयविकाराचा झटका येऊ शकतो. बद्धकोष्ठतेकडे कधीही दुर्लक्ष करू नये, विशेषतः वृद्ध व्यक्तींमध्ये किंवा हृदयरोग असलेल्यांमध्ये ही समस्या गंभीर रुप धारण करु शकते. शौचास ताण देण्याच्या कृतीमुळे छातीवरील दाब वाढतो आणि हृदयाला ऑक्सिजनचा पुरवठा कमी होतो, ज्यामुळे हे चिंतेचे कारण ठरु शकते.
कशी घ्यावी काळजी
कोणते पदार्थ खाणे ठरेल फायदेशीर
डॉ. साळवे पुढे सांगतात की, दररोज किमान २ ते ३ लिटर पाणी प्या, फळे, भाज्या आणि तृणधान्यांना रोजच्या आहारात समावेश करा. उच्च फायबरयुक्त पदार्थ खा आणि शारीरिकदृष्ट्या सक्रिय रहा. मल रोखून ठेवणे टाळा आणि वेळोवेळी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. जर बद्धकोष्ठता एका आठवड्यापेक्षा जास्त काळ राहिली, विशेषतः छातीत दुखणे किंवा थकवा येत असेल, तर त्वरित वैद्यकीय सल्ला घ्या, त्याकडे दुर्लक्ष करू नका.
काय आहे परस्परसंबंध
झायनोव्हा शाल्बी रूग्णालयातील जनरल आणि लॅप्रोस्कोपिक सर्जन डॉ. हेमंत पटेल म्हणाले की, बद्धकोष्ठता आणि हृदयाच्या आरोग्यामध्ये एक परस्परसंबंध आहे. यामुळे केवळ आतड्यांनाच नव्हे तर तुमच्या हृदयालाही त्रास होतो. मलविसर्जन करताना ताण आल्याने छातीवरील दाब वाढू शकतो, ज्यामुळे रक्तदाब वाढू शकतो आणि हृदयावर ताण येऊ शकतो. हृदयरोग असलेल्या लोकांमध्ये, यामुळे गंभीर गुंतागुत देखील होऊ शकते. म्हणून, विलंब न करता बद्धकोष्ठतेचे व्यवस्थापन करणे आवश्यक आहे. बध्दकोष्ठतेचा सामना करण्यासाठी हायड्रेटेड रहा, अधिक फायबरयुक्त पदार्थांचे सेवन करा, जास्त वेळ एका ठिकाणी बसणे टाळा आणि मल रोखून धरु नका. नियमित शारीरिक हालचाली देखील मलविसर्जन क्रिया सुरळीत आणि नियमित राखण्यास मदत करतात.
टीप – हा लेख केवळ सामान्य माहितीसाठी लिहिण्यात आला असून कोणत्याही प्रकारच्या उपचाराचा दावा यामध्ये करण्यात आलेला नाही. कोणताही उपाय करण्यापूर्वी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि त्यांच्या सल्ल्यानुसारच योग्य बदलानुसार वापर करावा.