ब्रेन स्ट्रोकची लक्षणे कशी ओळखावी (फोटो सौजन्य - iStock)
मेंदूच्या काही भागात रक्तपुरवठा खंडित किंवा कमी झाल्यास स्ट्रोकची समस्या उद्भवते, यामुळे मेंदूच्या पेशी मृत पावतात. स्ट्रोक तेव्हा होतो जेव्हा मेंदूच्या रक्तवाहिन्या अरुंद होतात. ज्यामुळे रक्त प्रवाह कमी होतो (इस्केमिक स्ट्रोक) किंवा रक्तवाहिनी फुटुन हेमोरेजिक स्ट्रोक होतो. अशावेळी तत्काळ वैद्यकीय उपचार करणे महत्वाचे आहे, कारण वेळीच उपचार रुग्णांच्या परिणामांमध्ये लक्षणीय सुधारणा करू शकतात.
स्ट्रोक हे देशभरात मृत्यू आणि दीर्घकालीन अपंगत्वाचे एक प्रमुख कारण ठरत आहे. स्ट्रोकची कारणे म्हणजे रक्तवाहिन्यांमध्ये रक्ताच्या गुठळ्या, रक्तवाहिनी फुटणे (हेमोरेजिक स्ट्रोक) आणि उच्च रक्तदाब, मधुमेह, धूम्रपान, लठ्ठपणा आणि हृदयरोग यासारखे इतर घटक, ज्यामुळे स्ट्रोकची शक्यता वाढते. सध्या, स्ट्रोक केवळ प्रौढांमध्येच नाही तर तरुणांमध्ये मोठ्या प्रमाणात आढळून येतो. डॉ. सुनील कुट्टी, नवी मुंबईतील न्यूईरा हॉस्पिटलमधील प्रसिध्द न्यूरोसर्जन (मेंदू आणि मणका) यांनी अधिक माहिती दिली आहे.
World Brain Stroke Day: ‘या’ 5 गोष्टी तुम्हाला ब्रेन स्ट्रोकपासून वाचवतील, तज्ज्ञांकडून दिलासा
स्ट्रोकमुळे उद्भवणारी गुंतागुंत
वेळेत उपचार न केल्यास, स्ट्रोकमुळे गंभीर गुंतागुंत होऊ शकते जसे की:
ब्रेन स्ट्रोकची लक्षणे तसेच त्यावरील उपाय; जाणून घ्या
कशी ओळखावी लक्षणे
स्ट्रोकची लक्षणे ओळखण्यासाठी ‘बीफास्ट’ (BEFAST) ह्या संज्ञेचा वापर केला जातो. यात प्रत्येक अक्षर एक महत्त्वपूर्ण लक्षण दर्शवते.
ही लक्षणे त्वरीत ओळखून त्यानुसार वैद्यकीय मदत घेणे गरजेचे आहे. लक्षणे दिसु लागल्यापासून ४.५ तासांच्या आत दिल्यास इंट्राव्हेनस थ्रोम्बोलिसिस (क्लॉट-बस्टिंग इंजेक्शन) रक्त प्रवाह पुनर्संचयित करते. काही प्रकरणांमध्ये थ्रोम्बेक्टॉमी (मोठ्या रक्तवाहिन्यांमधून क्लॉट काढून टाकण्याची शस्त्रक्रिया) आवश्यक असते. उपचार जितक्या लवकर सुरू होतील तितके बरे होण्याची आणि जगण्याची शक्यता वाढते. स्ट्रोक ही एक वैद्यकीय आणीबाणी आहे. वेळीच लक्षणे जाणून घेतल्यास व निदान केल्यास एखाद्याचा अमूल्य जीव वाचु शकतो आणि आयुष्यभर अपंगत्व टाळू शकते.
